۱- تمسک به قرآن وسنت، وانتشار وتبلیغ آنها با تمام توان و قدرت ممکن
دستور و امر به تمسک و اعتصام به قرآن و سنت به صورت خیلی صریح بیان شده است، از آن جمله:
فرمودۀ خداوند:
﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْ﴾[آل عمران: ۱۰۳].
«همگی به ریسمان خداوند چنگ زنید و متفرق نشوید. که حبلالله همان قرآن است».
و خداوند میفرماید:
﴿كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ إِلَيۡكَ مُبَٰرَكٞ لِّيَدَّبَّرُوٓاْ ءَايَٰتِهِۦ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ٢٩﴾[ص: ۲٩].
«ای محمد ج! این قرآن) کتاب پرخیر و برکتی است و آن را برای تو فروفرستادیم تا دربارۀ آیههایش بیندیشند، و خردمندان پند گیرند».
و خداوند میفرماید:
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَتۡلُونَ كِتَٰبَ ٱللَّهِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ يَرۡجُونَ تِجَٰرَةٗ لَّن تَبُورَ٢٩﴾[فاطر: ۲٩].
«کسانی که کتاب خدا قرآن را) میخوانند، و نماز را پا برجای میدارند، و از چیزهائی که بدیشان دادهایم، پنهان و آشکار، بذل و بخشش مینمایند آنان چشم امید به تجارتی دوختهاند که هرگز بیرونق نمیشود و از میان نمیرود».
و خداوند میفرماید:
﴿ثُمَّ أَوۡرَثۡنَا ٱلۡكِتَٰبَ ٱلَّذِينَ ٱصۡطَفَيۡنَا مِنۡ عِبَادِنَا﴾[فاطر: ۳۲].
«سپس کتاب قرآن) را به بندگان برگزیدۀ خود یعنی امت محمدی ج) عطا کردیم».
در این مورد آیات زیاد هستند که آوردن آنها ساده نیست، و هدف آگاهی بود نه اینکه تمام آیات را ذکر کنیم.
و پیامبر جمیفرماید: «لاحسد إلا في اثنتين: رجلٌ علمهُ الله القرآن فهو يتلوه آناء الليل وآناء النهار، فسمعه جار له فقال: ليتني أوتيتُ مثلما أوتي فلان فعملت مثل ما يعمل...» [۱۱۰]. «حسادت درست نیست مگر در دو چیز: یکی اینکه مردی خداوند به او لطف داشته قرآن را یاد گرفته است و او شب و روز آن را تلاوت میکند، همسایهاش تلاوت او را میشنود و میگوید: ای کاش من هم مانند فلان کس قرآن میدانستم و آن را میخواندم و مثل او عمل میکردم ...».
و پیامبر جمیفرماید: «خيركم من تعلم القرآن وعلمه» [۱۱۱]. «بهترین شما کسی است که قرآن را یاد میگیرد و آن را به مردم یاد میدهد». و در روایتی آمده است: «إن أفضلكم من تعلم القرآن وعلمه» [۱۱۲]. «فاضلترین شما کسی است که قرآن را یاد بگیرد و یاد بدهد».
و پیامبر جمیفرماید:«تعاهدوا القرآن، فوالذي نفسي بيده لـهو أشد تفصياً من إلا بل في عقولـها» [۱۱۳]. «به قرآن توجه کنید و در حفظ و نگهداری آن بکوشید، قسم به کسی که جان من در دست اوست، قرآن از یاد و حفظ میرود همانطور که شتر از بند رها میشود».
و پیامبر جمیفرماید:«ما اجتمع قومٌ في بيتٍ من بيوت الله يتلون كتاب، ويتدارسونه بينهم، إلا نزلت عليهم السكينة وغشيتهم الرحمة، وحفّتهم الـملائكة وذكرهم الله فيمن عنده...» [۱۱۴]. «هر گروهی در خانهای از خانههای خداوند جمع شوند، و قرآن را تلاوت کنند، و آن را میان خود مدارسه نمایند، آرامش بر آنها نازل میشود و غرق رحمت خدا میشوند، و ملائکه دور آنها را میگیرند و نزد خدا آنها را یاد میکنند و نام میبرند».
خداوند میفرماید:
﴿بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِۗ وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلذِّكۡرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيۡهِمۡ﴾[النحل: ۴۴].
«پیغمبران) را همراه با دلایل روشن و معجزات آشکار، و همراه با کتابها فرستادهایم، و قرآن را بر تو نازل کردهایم تا اینکه چیزی را برای مردم روشن سازی که برای آنان فرستاده شده است».
سنت، تفسیر و بیان قرآن است، همانطور که محافظت قرآن واجب است محافظت بر سنت نیز واجب است، - همانطور که دلایل آن گذشت - اهمیت سنت که تفسیر قرآن است از اهمیت قرآن کمتر نیست.
و پیامبر جواجب بودن تبلیغ سنت و انتشار آن درمیان مردم با تمام توان را بیان کرده است، فقال علیه الصلاة والسلام: «بلّغوا عني ولو آية، وحدثوا عن بنياسرائيل ولاحرج، ومن كذب علي متعمداً فليتبوأ مقعده من النار» [۱۱۵]«از طرف من اگر آیهای هم باشد آن را ابلاغ کنید و با اینکه جملهای کوچک هم باشد از من چیزی را تبلیغ کنید)، و در مورد بنیاسرائیل سخن بگویید، گناهی ندارد، و هر کس به طور عمدی دروغی به من نسبت دهد جایگاه خود را در جهنم و آتش بیابد».
و پیامبر جمیفرماید:«ليبلِّغ الشاهدُ الغائب» [۱۱۶]«حتماً حاضرین مطالب را به غائبین برسانند».
و پیامبر جمیفرماید: «فعليكم بسنتي وسنة الخلفاء الراشدين الـمهديين، عضّوا عليها بالنواجذ، وإياكم ومحدثات الأمور، فإن كل محدثة بدعة وكل بدعة ضلالة» [۱۱٧]. «بر شما لازم و واجب است از سنت من و سنت خلفای راشدین هدایت شده محافظت کنید و آنها را با چنگ و دندان بگیرید،هان آگاه باشید که در امور دین چیزی که از آن نیست ایجاد نکنید، چون چیزی را ایجاد و اضافه کنید بدعت است و هر بدعتی ضلالت و گمراهی میباشد».
و پیامبر جمیفرماید: «نضّرالله امرءاً سمع منا حديثاً فحفظه حتي يبلغه غيره» [۱۱۸]. «خداوند چهرۀ آن شخص را شاداب گرداند که حدیثی از ما بشنود، آن را حفظ کند و به غیر خود برساند».
این نصوصی که بیان شد، دلالت بر واجب بودن تمسک و اعتصام به قرآن و سنت و انتشار و تبلیغ آنها دارد، چون با انتشار و تبلیغ آنها جلو ایجاد و احداث بدعتها گرفته میشود.
[۱۱۰] رواه البخاری فی صحیحه المطبوع مع فتح الباری، (٩/٧۳)، کتاب فضایل قرآن، حدیث شماره: (۵۰۲۶)، و مسلم، کتاب صلاة المسافرین، حدیث: (۸۱۵). [۱۱۱] رواه البخاری فی صحیحه المطبوع مع فتح الباری، (٩/٧۴)، کتاب فضایل قرآن، حدیث شماره: (۵۰۲٧)، و ابوداود فی سننه (۲/ ۱۴٧) کتاب الصلاة، حدیث شماره: (۱۴۵۲)، و سنن ترمذی (۴/ ۲۶۴) کتاب فضائل القرآن، حدیث شماره: (۳۰٧۱) و گفته: این حدیث حسَن صحیح است. [۱۱۲. ] - رواه البخاری فی صحیحه المطبوع مع فتح الباری، (٩/٧۴)، کتاب فضایل قرآن، حدیث شماره: (۵۰۲۸)، و سنن ترمذی (۴/ ۲۶۴) کتاب فضائل القرآن، حدیث شماره: (۳۰٧۲) و گفته: این حدیث حسَن صحیح است. [۱۱۳.]- رواه البخاری، (٩/٧٩)، کتاب فضایل قرآن، حدیث شماره (۵۰۳۳) و رواه مسلم، (۱/۵۴۵)، حدیث (٧٩۱). [۱۱۴] رواه مسلم فی صحیحه، (۴/۲۰٧۴)، کتاب ذکر و دعا، حدیث شماره: (۲۶٩٩)، رواه ابوداود فی سننه، (۲/۱۴۸-۱۴٩)، حدیث: (۱۴۵۵)، سنن ابن ماجه (۱/ ۸۲) مقدمه، حدیث شماره: (۲۲۵). [۱۱۵] رواه احمد فی مسنده، (۲/۱۵٩)، و صحیح بخاری با فتح الباری، (۶/۴٩۶)، کتاب الانبیاء، حدیث شماره (۳۴۶۱)، و سنن ترمذی(۴/ ۱۴٧) ابواب العلم، حدیث شماره: (۲۸۰٧). [۱۱۶] رواه البخاری فی صحیحه مع فتح الباری، (۱/۱۵۸)، کتاب علم، حدیث (۶٧)، و صحیح مسلم (۲/ ٩۸۸)، کتاب حج، حدیث: (۱۳۵۴) [۱۱٧] رواه الإمام احمد فی مسنده، (۴/۱۲۶)، رواه ابوداود فی سننه، (۵/۱۳-۱۵)، کتاب السنة، حدیث شماره (۴۶۰٧)، و سنن ترمذی (۴/ ۱۴٩- ۱۵۰) ابواب العلم، حدیث شماره: (۲۸۱۶) و گفته: حدیث حسَن صحیح است، و سنن ابن ماجه (۱/ ۱۶) ابواب العلم، حدیث شماره: (۴۲، ۴۳). [۱۱۸] رواه الإمام احمد فی مسنده، (۱/۴۳٧)، رواه ابوداود فی سننه، (۴/۶۸-۶٩)، کتاب علم، حدیث شماره (۲۶۶۰)، و سنن ترمذی (۴/ ۱۴۲) ابواب العلم، حدیث شماره: (۲٧٩۵) و گفته: حدیث حسَن صحیح است.