هفتم: لیلةالقدر
۳۸- عایشه لمی‌فرماید: «تحروا ليلة القدر في الوتر من العشر الأواخر من رمضان» متفق علیه [۵۸٧]. «شب قدر را در شب‌های فرد دهۀ آخر رمضان جستجو کنید».
و در روایت بخاری آمده است: «كان رسول الله جيجاور في العشر الأواخر من رمضان ويقول: تحروا لیلة القدر في الوتر من العشر الأواخر من رمضان» [۵۸۸].
۳٩- ابوهریره س می‌گوید: «أریت لیلة القدر، ثم أیقظنی بعض أهلی فنسیتها. فالتسموها فی العشر الغوابر» [۵۸٩]. «پیامبر جمی‌فرماید: شب لیلةالقدر به من نشان داده شد، سپس بعضی از خانواده‌ام من را بیدار کردند آن را فراموش کردم، آن شب را در ده شب آخر جستجو کنید».
۴۰- ابن عباس بمی‌گوید: پیامبر جمی‌فرماید: «التمسوها في العشر الأواخر من رمضان ليلة القدر في تاسعة تبقي، في سابعة تبقي في خامسة تبقي» [۵٩۰]. «شب قدر را در ده روز آخر رمضان جستجو کنید، در نه و در هفت و در پنج روز که به عید) باقی می‌ماند».
۴۱- ابن عباس س می‌گوید: پیامبر جمی‌فرماید: «هي في العشر الأواخر، في تسع يمضين، أو في سبع يبقين» [۵٩۱]. «شب قدر در ده روز آخر رمضان قرار دارد، یا نه روز بگذرد یا اینکه هفت روز باقی بماند، در آن‌ها قرار دارد».
۴۲- عباده‌بن صامت س می‌گوید: «خرج النبي جليخبرنا بليلة القدر، فتلاحي رجلان من المسلمين فقال: خرجت لأخبركم بليلة القدر، فتلاحي فلان وفلان فرفعت، وعسي أن يكون خيراً لكم، فالتمسوها في التاسعة والسابعة والخامسة» [۵٩۲]. «پیامبر جبیرون رفت تا ما را از شب لیله‌القدر آگاه سازد، دو نفر از مسلمانان با هم به مشاجره و مناظره پرداختند و بر هم صدا بلند کردند، پیامبر جفرمود آمدم تا شما را از شب قدر باخبر سازم فلان کس و فلان کس باهم مجادله کردند پس بازگشتم، شاید برای شما خیر باشد، شب قدر را در نهم و هفتم و پنجم جستجو کنید».
۴۳- ابن عمر بمی‌گوید: «أن رجالاً من اصحاب النبي جأروا ليلة القدر في الـمنام في السبع الأواخر، فمن كان متحريها فليتحريها في السبع الأواخر» متفق علیه [۵٩۳]. «مردانی از اصحاب پیامبر جلیلةالقدر را در خواب در هفت روز آخر آن دیدند، پس هر کس دنبال آن است آن را در هفت روز آخر آن ماه جستجو کنند».
۴۴- عبدالله‌بن انیس می‌گوید پیامبر جمی‌فرماید: «رأيت ليلة القدر ثم أنسيتها، وأراني صبيحتها أسجد في ماء طين»فمطرنا لیلة ثلاث وعشرین فصلی بنا رسول الله جفانصرف وإن أثر الـمـاء و الطین علی جبهته وأنفه [۵٩۴]. «لیلةالقدر را در خواب دیدم سپس آن را فراموش کردم، صبح آن شب را دیدم در گِل سجده بردم، شب بیست و سوم باران بارید پیامبر ج، برای ما نماز خواند، پیامبر جاز نماز تمام شد اثر گِل بر پیشانی و بینی ایشان وجود داشت».
۴۵- عیینه‌بن عبدالرحمن می‌گوید پدرم برایم تعریف می‌کرد که از ابوبکر س در مورد لیلة القدر سؤال کردم، گفت: آنچه که من از پیامبر جدر مورد آن شنیده‌ام در ده روز آخر رمضان بوده است، از ایشان شنیدم که می‌فرمود: «التسموها في تسع يبقين، أو سبع يبقين، أو خمس يبقين، أو ثلاث أو آخر ليلة». «لیلةالقدر را در نه روز باقیمانده یا هفت روز باقیمانده، یا پنج روز باقیمانده یا سه روز باقیمانده یا آخرین شب جستجو کنید و بیابید».
عیینه می‌گوید ابوبکر در بیستم رمضان مانند سایر شب‌های دیگر نماز می‌خواند، اما با داخل شدن در ده روز باقیمانده تلاش و مجاهدت بیشتری می‌کرد [۵٩۵].
۴۶- زر بن حبیش می‌گوید از أبی‌بن کعب س سؤال کردم که برادرت ابن مسعود می‌گوید: هر کس تمام سال عبادت کند به شب قدر خواهد رسید، گفت: /خواسته است که تنبلی و سستی نکنند. در حالی که او می‌داند لیلةالقدر در ماه رمضان قرار دارد، و در ده روز آخر آن می‌باشد، و شب بیست و هفتم شب قدر است، سپس قسم خورد که بدون استثنا شب بیست و هفتم می‌باشد، من هم گفتم به چه دلیلی ای ابومنذر می‌گویی شب بیست و هفتم می‌باشد؟ گفت: «بالعلامة، أو بالآية التي أخبرنا رسول‌الله جآن‌ها تطلع يومئذ لاشعاع لـها» [۵٩۶]. «به علامت و نشانه‌ای که پیامبر جآن را بیان کرده و ما را از آن آگاه نموده است، که در روزی پیدا می‌شود که نور و شعاع ندارد».
۴٧- ابوذر س می‌گوید: «صمنا مع رسول‌الله جرمضان، فلم يقم بنا شيئاً من الشهر حتي بقي سبع، فقام بنا حتى ذهب ثلث الليل فلما كانت السادسة لم يقم بنا، فلما كانت الـخامسة قام بنا حتي ذهب شطر الليل، فقلت: يا رسول‌الله جلو نفّلتنا قيام هذه الليلة، قال: فقال: إن الرجل إذا صلي مع الإمام حتي ينصرف حسب له قيام ليلة». قال: فلما كانت الرابعة لم يقم، فلما كانت الثالثة جمع أهله ونساءه والناس فقام بنا حتى خشينا أن يفوتنا الفلاح. قال: قلت وما الفلاح؟ قال: السحور، ثم لم يقم بنا بقية الشهر» [۵٩٧]. «با پیامبر جدر ماه رمضان روزه گرفتیم، تا هفت روز مانده به آخر رمضان در شب‌ها ما را برای نماز بیدار نکرد، هفت روز مانده به آخر ماه ما را برای عبادت بیدار کرد تا یک سوم از شب گذشت، شش شب مانده به آخر رمضان ما را بیدار نکرد، پنج روز مانده به آخر ما را بیدار کرد و عبادت کردیم تا نصف شب، گفتم ای رسول خدا جای کاش تمام این شب را عبادت و نماز نفل می‌کردیم؟ پیامبر جفرمود: «اگر کسی با امام نماز خواند تا امام تمام می‌شود قیام و عبادت یک شب تمام برای او محاسبه می‌شود». ابوذر گفت: چهار روز مانده به آخر رمضان، بیدار نشد، سه روز مانده به آخر خانواده و همسران و مردم را جمع کرد، همۀ ما را بیدار کرد و عبادت کردیم حتی ترسیدیم که سحری را از دست بدهیم، سپس بقیۀ ماه ما را بیدار نکرد».
[۵۸٧] رواه البخاری فی صحیحه مع فتح الباری (۴/۲۵٩) حدیث شماره (۲۰۱٧)، مسلم، کتاب الصیام، حدیث شماره (۱۱۶٩). [۵۸۸] رواه البخاری فی صحیحه مع فتح الباری (۴/۲۵٩) کتاب فضل لیلة القدر، حدیث شماره (۲۰۲۰). [۵۸٩] رواه مسلم فی صحیحه، (۲/۸۲۴)، حدیث شماره: (۱۱۶۶)، و سنن دارمی، کتاب الصیام، باب فی لیلة القدر، و صحیح ابن خزیمه، حدیث شماره: ۲۱۱٩. [۵٩۰] رواه امام احمد فی مسنده، (۱/۲٩٧) و رواه البخاری فی صحیحه مع فتح الباری، (۴/۲۶۰)، کتاب فضل لیلة القدر، حدیث شماره (۲۰۲۱)، و سنن ابوداود، کتاب الصلاة ، حدیث شماره: ۱۳۸۱. [۵٩۱] رواه امام احمد فی مسنده، (۱/۲۸۱) و رواه البخاری فی صحیحه مع فتح الباری، (۴/۲۶۰)، کتاب فضل لیلة القدر، حدیث شماره (۲۰۲۲). [۵٩۲] رواه مالک فی الموطأ، (۱/۳۲۰)، حدیث شماره: (۱۳) و رواه البخاری فی صحیحه مع فتح الباری، (۲/۲۶٧)، کتاب فضل لیلة القدر، حدیث شماره (۲۰۲۳)، و سنن دارمی، کتاب الصیام، باب فی لیلة القدر، و رواه ابن خزیمه فی صحیحه، (۳/۳۳۴)، حدیث شماره: (۲۱٩۸). [۵٩۳] رواه البخاری فی صحیحه مع فتح الباری، (۴/۲۵۶)، حدیث شماره (۲۰۱۵) و مسلم، حدیث شماره (۱۱۶۵). [۵٩۴] رواه الإمام احمد فی مسنده، (۳/۴٩۵) و رواه مسلم فی صحیحه، (۲/۸۲٧)، حدیث شماره (۱۱۶۸)، و صحیح ابن خزیمه، حدیث شماره: ۲۱۸۵، ۲۱۸۶. [۵٩۵] رواه الترمذی فی سننه، (۲/۱۴۵)، حدیث شماره (٧٩۱) و قال حدیث حسن صحیح، رواه ابن خزیمه فی صحیحه، (۳/۳۲۴)، حدیث (۲۱٧۵). [۵٩۶] رواه الإمام احمد فی مسنده، (۵/۱۳۰-۱۳۱) و مسلم فی صحیحه، (۲/۸۲۸)، کتاب الصیام، حدیث شماره (٧۶۲)، و سنن ابوداود، کتاب الصلاة، حدیث شماره: ۱۳٧۸، و سنن ترمذی، ابواب الصوم، حدیث شماره: ٧٩۰، و گفته: این حدیث حسن صحیح است، و صحیح ابن خزیمه، حدیث شماره: ۲۱٩۳. [۵٩٧] رواه الإمام احمد فی مسنده، (۵/۱۵٩-۱۶۰) و رواه ابوداود فی سننه، (۲/۱۰۵)، حدیث شماره (۱۳٧۵) و رواه الترمذی فی سننه، (۲/۱۵۰)، حدیث شماره (۸۰۳) و گفته: این حدیث حسن صحیح است، سنن نسائی، باب قیام شهر رمضان، و سنن ابن ماجه، باب فی فضل قیام شهر رمضان، و صحیح ابن خزیمه، حدیث شماره: ۲۲۰۶.