جلسات علمی ابوحنیفه/
با جرأت می‌توان گفت: کسی که منهج و شیوه ابوحنیفه با شاگردانش را در زمینه اجتهاد بداند و از جلسات علمی وی که با حضور بزرگترین اندیشمندان آن روز تشکیل می‌شد، آگاهی داشته باشد، مطمئناً پی خواهد برد که امام ابوحنیفه بالاتر از این اتهامات است.
ابن ابی العوام می‌گوید: طحاوی گفته است: ابن ابی ثور نامه‌ای به من نوشت که نوح بن ابوسفیان به او خبر داده که مغیره به حمزه گفته است: آن دسته از یاران ابوحنیفه که کتاب‌ها را به اتفاق وی تدوین نمودند، چهل تن از بزرگترین علمای وقت بودند.
ابن ابی العوام می‌افزاید: دانشمندانی مانند ابویوسف، زفر بن هذیل، داود طائی، اسد بن عمرو، یوسف بن خالد و یحیی بن زکریا بن ابی زیاده از شاخص‌ترین چهره های مذکور بودند.
هم‌چنین می‌گوید: در پاره‌ای از موارد، علمایی که در جلسات علمی ابوحنیفه/حاضر می‌شدند، در مورد مسأله‌ای با یکدیگر اختلاف می‌نمودند و به بیان دلایل خود می‌پرداختند. سپس مسأله را به امام ابوحنیفه می‌سپردند و ابوحنیفه، فوراً پاسخ لازم را می‌داد؛ آن‌ها سه روز تمام در مورد یک مسأله بحث و تبادل نظر می‌نمودند و سپس آن را در دفتر بزرگ ثبت می‌کردند.
اسحاق بن ابراهیم می‌گوید: یاران ابوحنیفه با وی در مسأله‌ای بحث و تبادل نظر می‌نمودند. در مواردی که عافیه بن زید حضور نداشت، ابوحنیفه می‌گفت: مسأله را مطرح نکنید تا عافیه بن زید حاضر شود. زمانی که عافیه حاضر می‌شد و با آن‌ها موافق بود، ابوحنیفه دستور می‌داد تا مسأله را ثبت کنند، اما هنگامی که عافیه با دیدگاه دیگران موافق نبود، امام ابوحنیفه می‌گفت: مسأله را ننویسید.
یحیی بن معین در کتاب «معرفة التاريخ و العلل» به نقل از فضل بن رکین می‌گوید: از امام زفر شنیدم که می‌گفت: بنده و ایویوسف و محمد بن حسن گاهی در مسأله‌ای با ابوحنیفه اختلاف می‌نمودیم و ما مسائل را از زبان وی می‌نوشتیم.
زفر می‌افزاید: روزی ابوحنیفه به ابویوسف گفت: ای یعقوب! مواظب باش؛ هر چه از من می‌شنوی، ننویس. زیرا امروز نظری دارم و فردا از آن رجوع می‌کنم. فردا نظری دارم و پس فردا از آن رجوع می‌نمایم.
اینجاست که به درستی سخن موفق مکی پی می‌بریم که می‌گوید: ابوحنیفه به خاطر اجتهاد در دین و خیرخواهی برای خدا و رسول و مؤمنین، مذهبش را بر اساس رأی شورا تدوین نمود، نه براساس دیدگاه‌های شخصی خود. [۳۳۰]
و همین‌طور به ظرافت آنچه خطیب [۳۳۱]از ابن کرامه نقل کرده، پی می‌بریم که می‌گوید: روزی نزد وکیع بودیم. فردی گفت: ابوحنیفه دچار اشتباه شده است. وکیع گفت: چطور ممکن است ابوحنیفه، مرتکب اشتباه شود، در حالی که افرادی چون ابویوسف و زفر در قیاس و یحیی بن ابی زائده، حفص بن غیاث، حبان و مندل در حفظ حدیث و قاسم بن معن در شناخت زبان عربی و داود طائی و فضل بن عیاض در زهد و تقوا در مجلس وی حضور دارند؟
کسی که چنین چهره‌های شاخصی با او همنشین باشند، کمتر اتفاق می‌افتد که دچار اشتباه شود. زیرا آن‌ها، اشتباهات وی را تصحیح می‌نمایند.
البته ما با وکیع در اینکه امام ابوحنیفه به هیچ وجه اشتباه نکرده است، موافق نیستیم؛ اما ما بر این باوریم که امامی چون ابوحنیفه که دارای چنین یارانی باشد و از موقعیت قرب زمانی به صحابه و نیز از درک عمیق و اجتهاد دقیق در دین برخوردار باشد، به هیچ وجه سزاوار چنین حملات ظالمانه‌ای نیست.
خطیب بغدادی می‌گوید: ابوحنیفه و هیچ‌یک از یارانش از جمله ابویوسف و زفر و محمد، در مورد قرآن سخنی نگفته اند؛ بلکه بشر مریسی و ابن ابی داود در مورد قرآن سخن گفتند و باعث متهم شدن یاران ابوحنیفه گشتند. [۳۳۲]
[۳۳۰] حسن التقاضی ص ۱۲ [۳۳۱] تاریخ بغداد: ۱۴/۴۷ [۳۳۲] تاریخ بغداد: ۱۳/۳۳۷