جایگاه سنت در قانونگذاری

فهرست کتاب

احادیث فضائل

احادیث فضائل

نویسنده فجر الاسلام در صفحه ۲۶۱ می‌گوید: احادیث زیادی مشاهده می‌شود که در تأیید و یا در رد اموی‌ها، عباسی‌ها و علوی‌ها جعل شده است. هم‌چنین به همین شکل احادیثی در فضیلت قبائل جعل شده که از آن جمله می‌توان به احادیثی در فضیلت قریش، انصار، جهینه و مزینه اشاره کرد. در مورد شهرها نیز وضعیت چنین است. کمتر شهر بزرگی وجود دارد که احادیثی در فضیلتش نباشد. مانند مکه، مدینه، کوه احد، حجاز، یمن، شام، بیت المقدس، مصر، فارس و غیره. احادیث متعددی در فضیلت این مناطق وارد شده است.

باید گفت پیامبر جدر جمع یارانی بود که با جان و روح، خود را فدای ایشان می‌کردند. آن‌ها در استعداد و از خود گذشتگی متفاوت بودند. چنانچه در پذیرفتن اسلام نیز بر یکدیگر سبقت داشتند. بنابراین جای تعجب نیست که برخی از یارانش را مورد ستایش قرار داده، از استعدادهایشان سخن گفته و چیزی از فضائلشان را اعلام نموده باشد. همینطور در مورد مکه، مکان آغاز وحی و مدینه مرکز تأسیس دولت اسلامی و بیت المقدس که ستایش آن در قرآن بیان شده و نیز درباره شهرها و قبائلی که به سوی خیر و هدایت شتافتند و فرزندان‌شان در راه اسلام دارای سهم بسزائی بودند، به بیان فضایلی پرداخت.

البته امکان دارد که تعدادی جاهل و متعصب، احادیثی را در فضائل بزرگان، شهرها و قبائل خود جعل نموده یا بر فضائل وارده در احادیث صحیح افزوده باشند.

این دو مورد، یعنی وجود احادیث صحیح در فضائل و جعل احادیث موضوع در این زمینه، قابل انکار و اختلاف نمی‌باشد. لذا وجود احادیث صحیح و ثابت در فضیلت برخی از اشخاص، شهرها و قبائل، هرگز به معنای عدم وجود احادیث موضوع در این باره نمی‌باشد و کسی که جانب انصاف را رعایت می‌کند، نباید عجولانه تمام این احادیث را تأیید نماید و نیز نباید تمام این احادیث را رد کند. لذا وجود احادیث موضوع در این مباحث، نباید وی را به تکذیب تمام این احادیث وادار نماید و هم‌چنین وجود احادیث صحیح در این زمینه نباید وی را به تأیید تمام احادیث وادار کند.

علما جهت شناخت احادیث صحیح و روایات موضوع و تمییز آن‌ها از یکدیگر روش‌هایی دارند و با نقد سند و متن حدیث، بعد از تحقیقات دقیق در می‌یابند که کدام حدیث، صحیح و کدام حدیث، موضوع می‌باشد. روایتی که صحت سند و متنش ثابت گردد، صحیح قرار می‌گیرد و آنچه صحتش به ثبوت نرسد، موضوع و ساختگی قلمداد می‌شود.

این، روش معقول در چنین حالاتی است و ائمه حدیث نیز زمانی که با احادیث متعدد فضائل روبرو شدند، چنین کردند و پس از بحث و بررسی، صحت تعداد زیادی از این احادیث به ثبوت رسید که ائمه بزرگوار، آن‌ها را در کتاب‌هایشان آورده‌اند. به عنوان مثال امام بخاری که کتابش صحیح‌ترین و دقیق‌ترین کتاب است و به اعتراف خود صاحب فجرالإسلام، بخاری، سرسخت‌ترین فرد در این زمینه می‌باشد، در کتاب صحیح خود ابواب متعددی در فضائل مهاجرین و انصار گشوده و حتی در فضیلت افرادی مانند ابوبکر، عمر، عثمان، علی، سعد، ابی، معاذشو بسیاری از بزرگان صحابه احادیثی آورده و همینطور در فضیلت مکه، مدینه، شام و غیره و نیز در فضیلت قبائل مختلف هم‌چون قریش، مزینه و جهینه احادیثی را نقل نموده است.

نزد سایر ائمه مانند احمد، مسلم، ترمذی و... نیز چنین احادیثی به صحت رسیده است. در عین حال این بزرگواران به کشف احادیث موضوع در این باره پرداخته و وضعیت راویان آن‌ها را مشخص کرده، آن‌ها را مورد نقد و بررسی قرار داده و علل جعل را با ذکر نام افراد و احوالشان توضیح داده‌اند.

چه چیزی مؤلف فجرالإسلام را به نادیده گرفتن این حقیقت آشکار و رد تمام احادیث فضائل واداشته است؟

شکی نیست که این عمل، طرحی سازمان یافته از جانب مستشرقین است که قبلاً موضعگیری آن‌ها در این باره گذشت و استاد نیز کورکورانه از آن‌ها تقلید نموده است!