جایگاه سنت در قانونگذاری

فهرست کتاب

۱۱- ادعای گلدزیهر مبنی بر اینکه تأیید احادیث، شکلی و ظاهری است

۱۱- ادعای گلدزیهر مبنی بر اینکه تأیید احادیث، شکلی و ظاهری است

گلدزیهر می‌گوید: «مسلمانان در قرن دوم پی بردند که تأیید احادیث باید شکلی و ظاهری باشد و بسیاری از احادیث جيّدة الإسناد [۱۶۵]، احادیث موضوع هستند. بخصوص که این نظریه را حدیث ذیل هم تأیید می‌کند: «سيكثر التحديث عني فمن حدثكم بحديث فطبقوه علي كتاب الله فما وافقه فهو مني قلته أو لم أقله». و این وضعیتی بود که بعد از اندک زمانی، هنگام شیوع جعل حدیث، تحقق یافت».

مستشرق مذکور در این بخش در دو مورد بر علمای اسلام افترا بسته است:

۱- این تصور که تأیید صحت احادیث باید فقط شکلی باشد و اینکه در بین بسیاری از احادیث جيّدة الإسناد، احادیث موضوع هم وجود دارد، تصوری است غلط و هرگز علما چنین چیزی نگفته‌اند.

علما در مورد «خبر واحد» که مفید قطعیت است یا موجب ظن، اختلاف کرده اند؛ برخی گفته‌اند: خبر واحد، مفید قطعیت است. و جمهور می‌گویند: خبر واحد، مفید ظن است. زیرا اگر چه به حسب شروط و اصول کلی صحیح است، اما احتمال اینکه فی الواقع صحیح نباشد، وجود دارد. و این حدس فقط در حد یک احتمال عقلی است که احتیاط در دین و دقت در احکام اسلامی، آن‌ها را وادار نموده تا چنین اعتقادی داشته باشند.

چگونه ممکن است کسانی که در مورد حدیث صحیح این همه احتیاط نموده‌اند، در مورد احادیث موضوع دچار سهل انگاری شوند؟ واقعاً گلدزیهر چه قضاوت ظالمانه‌ای کرده است!

۲- افترای دوم: مطلبی که وی بر اساس حدیث «سيكثر التحدیث عني...» نقل کرده است. باید گفت: این حدیث را ائمه نپذیرفته‌اند و بر موضوع بودن آن حکم کرده‌اند.

این موضوع را در بحث حجیت اخبار به نقل از امام شافعی پیرامون حدیث فوق، توضیح داده‌ایم.

[۱۶۵] احادیثی که سند خوبی دارند.