جایگاه سنت در قانونگذاری

نقش امام شافعی در دفاع از سنت

امام شافعی علاوه بر جایگاه والای فقهی، دارای مقام رفیعی نزد اهل حدیث می‌باشد. او کسی است که اصول روایت را مقرر نمود و از سنت به بهترین شکل دفاع کرد و این نظریه خود را مطرح ساخت که هرگاه حدیث با سند متصل از رسول خدا جثابت گردد، عمل به آن واجب می‌شود، بدون توجه به اینکه با عمل اهل مدینه موافق باشد، آنطور که مالک می‌گوید و نیز بدون هیچ قید و شرطی، آنگونه که ابوحنیفه می‌گوید.

بدین ترتیب وی در کنار اهل حدیث قرار گرفت تا آنجا که لقب ناصر السنة را به خود اختصاص داد.

در واقع کتاب‌های الرسالة و الأم، از با ارزش‌ترین کتاب‌هایی هستند که در دفاع از حجیت سنت و مقام آن در قانونگذاری نوشته شده‌اند. آن‌هم باه سبکی قوی و محکم و با دلایلی واضح و روشن. هر عالمی که در مورد مصطلح حدیث یا مباحث سنت چیزی نوشته است، خود را مدیون نوشته‌های امام شافعی می‌داند.

محمد بن حسن، خیلی جالب گفته است که: اهل حدیث با زبان شافعی سخن می‌گویند.

و همینطور زعفرانی می‌گوید: اهل حدیث، خواب بودند؛ شافعی، آنان را بیدار کرد.

پس بی‌جهت نیست که علمای حدیث از وی تجلیل به عمل آورده و از او به خوبی یاد کرده‌اند.

احمد بن حنبل می‌گوید: هیچ‌کس، قلم و دواتی به دست نگرفته است، مگر اینکه منت و احسان امام شافعی بر گردن اوست.

و در جایی دیگر می‌گوید: ما، مجمل و مفسر و ناسخ و منسوخ حدیث پیامبر جرا نمی‌دانستیم تا اینکه با امام شافعی نشستیم.

عبدالرحمن بن مهدی می‌گوید: هنگامی که کتاب الرسالةی امام شافعی را دیدم، متحیر ماندم؛ زیرا در این کتاب، کلام انسان عاقل، فصیح و خیرخواه را دیدم. به همین جهت همواره دعاگوی شافعی هستم.

کرابیسی می‌گوید: ما نمی‌دانستیم کتاب و سنت چیست تا اینکه از شافعی شنیدیم. من، کسی مانند شافعی را ندیده ام و خود شافعی نیز کسی مثل خود را ندیده است. من، فصیح‌تر و آگاه‌تر از او ندیده‌ام.