سخن ناشر

بسم الله الرحمن الرحیم

إن الحمد لله نحمده ونستعینه ونستغفره ونعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن سیئات أعمالنا من یهده الله فلا مضل له ومن یضلل فلا هادي له ونشهد أن لا اله الا الله وحده لا شریك له ونشهد أن محمداً عبده ورسوله، فان أصدق الحدیث کتاب الله وخیر الهدي هدي محمد جوشر الأمور محدثاتها وکل محدثة بدعة وکل بدعة ضلالة وکل ضلالة في النار؛ أما بعد:

بدون شک، سنت، دومین مصدر از مصادر قانونگذاری اسلامی است که پس از قرآن مجید، دومین جایگاه تشریع را به خود اختصاص داده است.

اهمیت سنت و جایگاه آن در تشریع اسلامی، از آنجا معلوم می‌شود که سنت، بیانگر داده‌های قرآن و شارح احکام آن است و انکار سنت به عنوان یکی از منابع تشریع، پیامدی جز انکار عملی بسیاری از اصول و احکام مسلّم اسلام ندارد.

امت اسلامی، توجه ویژه‌ای به تبلیغ دین اسلام و حفاظت و حراست از آن مبذول داشته‌اند و در این میان تلاش‌های گسترده و خجسته‌ای در زمینه پاسداری از سنت نبوی به عنوان دومین اصل و منبع قانونگذاری اسلامی نموده‌اند. صحابهشدر عرصه حفظ، فهم و تبلیغ سنت رسول اکرم جبه نسل‌های پس از خود، از هیچ کوششی دریغ نکردند؛ البته رسول خدا جدر آغاز رسالش، از نوشتن احادیث به خاطر اینکه با قرآن مخلوط نشود و التباس پیش نیاید، منع کرده، فرمود: «از من چیزی ننویسید. و هرکس بجز قرآن، چیزی نوشته است، باید آنرا از بین ببرد». اما با گذشت زمان و از بین رفتن احتمال التباس قرآن با حدیث، رسول اکرم جدر آخر حیات خویش به صحابه اجازه داد تا احادیث را یادداشت کنند. چنانچه طبق روایت دارمی، به عبدالله بن عمرو بن عاصباجازه نوشتن داد. و طبق روایت صحیح بخاری، عبدالله بن‌عمرباحادیث آن حضرت جرا یادداشت می‌کرد. هم‌چنین در بخاری آمده است: هنگامی که فردی یمنی بنام ابوشاه در فتح مکه از صحابه خواست تا سخنرانی پیامبر جرا بعد از فتح مکه، برای وی بنویسند، آن حضرت جخطاب به صحابه فرمود: «برای ابوشاه بنویسید».

از آن پس تعدادی از صحابه، احادیث پیامبر جرا می‌نوشتند؛ چنانچه برخی از آنان صحیفه‌هایی داشتند که احادیث پیامبر جرا در آن‌ها نوشته بودند. البته با این حال سنت در قرن اول هجری به شکل عمومی تدوین نشد؛ بلکه سرآغاز تدوین سنت در قرن دوم هجری بود. گفتنی است همزمان با تدوین سنت که در نوع خود نهضت علمی بزرگی بود، جریان نقد و جرح و تعدیل نیز به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های این حرکت خجسته علمی، آغاز گردید و علمای اسلام، بر اساس اصول و ضوابط دقیقی به نقد سند و متن روایات پرداختند و بدین سان جریان تدوین سنت، ضمن صیانت سنت از خطر نابودی، آن را از جعل و وضع حفاظت کرد و این منبع گرانبهای علم و معرفت اسلامی را با تمییز صحیح و حسن و ضعیف، برای همیشه تقدیم مسلمانان نمود.

در قرن سوم، جریان تدوین حدیث به کمال رسید و پویاتر از گذشته ادامه یافت. در این قرن، علمای بزرگ حدیث، مانند محمد بن اسماعیل بخاری، مسلم بن حجاج نیشابوری، ابوداود سجستانی، محمد بن عیسی ترمذی، ابوعبدالرحمن نسائی، و ابن ماجه قزوینی، کتب ششگانه حدیث را تألیف کردند.

از آنجا که فهم اسلام، بدون پذیرش سنت به عنوان یکی از منابع تشریع، امری محال و غیرممکن است، لذا دشمنان اسلام، همواره کوشیده‌اند تا اهداف شوم خود را از طریق شبهه افکنی در این اصل مهم، دنبال کنند و بدین ترتیب اسلام را از ریشه، هدف قرار دهند.

دشمنان اسلام، شبهه افکنی درباره سنت را از طرق مختلف دنبال نموده اند؛ از جمله اینکه گاهی، ثبوت سنت را انکار نموده و گاهی نیز ادعا کرده‌اند که سنت، حاوی مطالب سطحی و حتی مخالف عقل و تجربه‌ها و مشاهدات مسلّم است و بدین ترتیب حجت بودن سنت را زیر سؤال برده‌اند. از این رو انجام پژوهش‌های دقیق و علمی برای پاسخگویی به شبهات مستشرقین و هم‌چنین ایرادات وارده از سوی خودباختگان فکری و عقیدتی که مدعی علم و اسلامند، وظیفه‌ای بس مهم است که فراروی اهل علم و صاحبان قلم قرار دارد.

یکی از کارهای ارزنده‌ای که در دفاع از سنت انجام شده، پژوهش دکتر مصطفی سباعی در کتاب (السنة و مکانتها فی التشریع الإسلامی) می‌باشد.

انتشارات سنت احمد، در راستای انجام این وظیفه مهم، ترجمه فارسی این اثر را به خوانندگان گرامی تقدیم می‌کند. پژوهش استاد مصطفی سباعی در کتاب مذکور، توسط آقای عبدالحکیم عثمانی به فارسی ترجمه شده و اینک با ویرایش و بازنگری آقای محمد ابراهیم کیانی، تقدیم فارسی‌زبانان محترم می‌گردد.

و من الله التوفیق و لا حول و لا قوة إلا بالله

ناشر