۲۱- باب‌التعاون علی‌البر والتقوی
باب همکاری در نیکوکاری و پرهیزگاری
وقال الله تعالی:
﴿وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰ﴾[المائدة: ۲].
«در نیکوکاری و پرهیزگاری، همکاری و به همدیگر کمک کنید».
وقال تعالی:
﴿وَٱلۡعَصۡرِ١ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَفِي خُسۡرٍ٢ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلۡحَقِّ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلصَّبۡرِ٣﴾[العصر: ۱-۳].
«سوگند به زمان که به حقیقت، انسان در زیان است، مگر کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته می‌کنند و همدیگر را به حق سفارش می‌کنند و به صبر توصیه می‌نمایند».
قال الإمام الشافعی /کلاماً معناه: إن الناس أو أکثرهم في غفلةٍ عن تدبر هذه السورة.
«امام شافعی /در باره‌ی این سوره، سخنی فرموده است که معنای آن چنین است: به حقیقت تمام مردم یا بیشتر آنها از تدبر و سعی در پی بردن به عمق این سوره، غافل هستند.
۱۷۷- «عن أَبي عبدِ الرحمن زيدِ بن خالدٍ الْجُهَنيِّ سقَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّه ص: مَنْ جهَّزَ غَازِياً في سَبِيلِ اللَّه فَقَدْ غَزَا وَمَنْ خَلَفَ غَازِياً في أَهْلِهِ بِخَيْرٍ فَقَدْ غَزَا» متفقٌ علیه.
۱۷۷. «از ابو عبدالرحمن زید بن خالد جهنی سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «هر کس یک جنگجوی راه خدا را مسلح و آماده‌ی جهاد کند، و هر کس در غیاب یک جهاد کننده و زمانی که وی در جهاد است، سرپرستی و مواظبت خانواده‌ی او را بر عهده بگیرد و به خانواده‌اش نیکی کند، (مانند آن است که) خود به جهاد رفته است»» [۲۱۱].
۱۷۸- «وعن أَبِي سعيدٍ الخُدْرِيِّ سأَنَّ رسولَ اللَّه ص، بَعَثَ بَعْثاً إِلى بَني لِحيانَ مِنْ هُذَيْلٍ فقالَ: «لِيَنْبعِثْ مِنْ كُلِّ رَجُلَيْنِ أَحَدُهُمَا وَالأَجْرُ بَيْنَهُمَا»» رواه مسلم.
۱۷۸. «از ابوسعید خدری سروایت شده است که پیامبر صعده‌ای را به جنگ با «بنی لحیان از قبیله‌ی هذیل» فرستادند و فرمودند: «باید از هردو مرد، یکی به جنگ آنها برود و ثواب و پاداش جهاد، در بین جهاد کننده و کسی که در خانه مانده، مشترک است»» [۲۱۲].
۱۷۹- «وعن ابنِ عباسٍ بأَنَّ رسُولَ اللَّه صلَقِيَ ركْباً بالرَّوْحَاءِ فقال: «مَنِ الْقوْمُ؟» قالُوا: المُسْلِمُونَ، فَقَالُوا: مَنْ أَنْتَ؟ قال: «رسولُ اللَّه» فَرَفَعَتْ إِلَيْهِ امْرَأَةٌ صَبِيًّا فَقَالَتْ: أَلَهَذَا حَجٌّ؟ قال: «نَعمْ وَلَكِ أَجْرٌ» رواه مسلم.
۱۷۹. «از ابن‌عباس بروایت شده است که پیامبر صبه کاروانی در «روحاء» (جایی نزدیک مدینه) برخورد کرد و پرسید: «این طایفه کیستند؟» گفتند: مسلمانان هستند، آنها (پیامبر صرا نشناختند و) گفتند: تو کیستی؟ فرمودند: «فرستاده‌ی خدایم»؛ پس زنی کودکش را به نزدش آورد و پرسید: آیا این کودک حج دارد؟ پیامبر صفرمودند: «بله، و تو اجری خواهی داشت»» [۲۱۳].
۱۸۰- «وَعَنْ أَبِي موسى الأَشْعَرِيِّ س، عن النبيِّ صأَنَّهُ قال: «الخَازِنُ المُسْلِمُ الأَمِينُ الذي يُنَفِّذُ ما أُمِرَ بِهِ، فَيُعْطِيهِ كَامِلاً مَوفَّراً، طَيِّبَةً بِهِ نَفْسُهُ فَيَدْفَعُهُ إِلى الذي أُمِرَ لَهُ بِهِ أَحَدُ المُتَصَدِّقَيْنِ»» متفقٌ عليه.
وفي رواية: «الذي يُعْطِي مَا أُمِرَ بِهِ» وضَبطُوا «المُتَصدِّقَيْنِ» بفتح القاف مع كسر النون على التَّثْنِيَةِ، وعَكْسُهُ عَلَى الجمْعِ وكلاهُمَا صَحِيحٌ».
۱۸۰. «از ابوموسی اشعری سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «خزانه‌دار مسلمان امینی که آنچه را به او امر و حواله شده است، انجام و مبلغ حواله شده را کامل و تمام و با رضایت خاطر (نه با اجبار و حسادت)، به شخص معلوم شده تحویل می‌دهد، یکی از صدقه‌دهندگان است»» [۲۱۴].
وفي رواية: «الذی یعْطِی مَا أُمِرَ بِهِ» در روایتی دیگر (به جای جمله‌ی: «کسی که آنچه به او امر و حواله شده، انجام دهد») آمده است: «آن کسی که مالی را که برای دیگری به او سپرده شده، به صاحبش دهد».
[۲۱۱] متفق علیه است؛ [خ (۲۸۴۳)، م (۱۸۹۵)]. [۲۱۲] مسلم روایت کرده است؛ [(۱۸۹۶)]. [۲۱۳] مسلم روایت کرده است؛ [(۱۳۳۶)]. [۲۱۴] متفق علیه است؛ [خ(۱۴۳۸)، م(۱۰۲۳)].