روش و سبک امام نووی /در ریاضالصالحین
روش امام نووی /در ریاضالصالحین، چنین است که او، دوهزار حدیث را از کتابهای حدیث نبوی، انتخاب کرده و در آنها، به این که جز احادیث صحیح و واضح را نیاوَرَد، پایبند بوده است و انتخاب او، در نهایت موفقیت و برکت و خیرات، زیرا که احادیثی که او، برگزیده است، بهراستی از اصول تربیت اسلامی به حساب میآیند و همچون ریشههایی محکمند در پایدار کردن رفتار مسلمان و هدایت او در مسیری شایسته و سازنده، برای خیر مسلمان و جامعه و دین او.
امام، اولاً، هشتاد و سه باب از بابهای کتابش را بدون عنوان آورده که میتوانم آن را «کتاب تربیت انسان مؤمن» نامگذاری و در ۱۹ باب زیر، مرتب کنم: کتاب آداب غذا خوردن و لباس پوشیدن، آداب خوابیدن و بیدار شدن، سلام، عیادت بیمار، آداب مسافرت، اعمال نیکو، اعتکاف، حج، جهاد، علم، شکر و سپاس خدا، صلوات بر پیامبر ص، اذکار و دعاها، منثورات و مِلَح و استغفار؛ و غالباً، در هر کتاب از آنها، بابهای بسیاری هست و هشت کتاب آن، بابی ندارد.
امام نووی /درمقدمهی هر باب، آنچه را که موضوع باب، شامل آن است، آورده و به بیان اهمیت و فضیلت باب، و آیات قرآنی مناسب با موضوع و دارای ارتباط نزدیک با آن پرداخته است ـ آیاتی که شامل و جامع غرض و هدف باب هستند ـ و عنوان مناسبی برای باب در نظر گرفته است، هر چند گاهی، برای آن که مضمون باب را کاملاً، در خود بگیرد طولانی هم هست، آنگاه بعضی کلمات و جملههای پیچیده را شرح و نامهای اشخاص و جاهای مجهول را ـ پس از متن حدیث ـ معرفی میکند و حدیث را از احادیث صحیح کتابهای معتبر حدیث نقل میکند و کملهی «متفق علیه: بر آن اتفاق شده» را برای آنچه «بخاری و مسلم» هر دو، روایت کردهاند و در روایت از «ترمذی» و غیر او، آنچه را آنها در تعیین وضع حدیث، از صحیح یا حسن بودن آن، گفتهاند، ذکر میکند.
احادیثی که در هر باب انتخاب شدهاند، امهات احادیث در آن موضوعند با اختیار روایت آسان و روان و کوتاهی آن، که از آن رایحهی نبوت به مشام میرسد. این کتاب ـ در حقیقت ـ مدرسهی تربیتی و اخلاقی عالیای است که از همان عنوان آن (ریاض الصالحین: باغهای نیکوکاران) روشن میشود که باغهای صالحان و بستان برگزیدگان است و به همین دلایل است که بزرگ و کوچک استاد و شاگرد و مرد و زن، بدان روی آرودهاند.