بررسی روایاتی که راجع به علم حضرت علی نقل شدهاند
این فرمودهی پیامبر ج: «أقضاکم علی» «شایستهترین شما برای قضاوت حضرت علی است»، ثابت نشده و اسناد معتبری ندارد.
و این که حضرت عمر گفت: «حضرت علی از همهی ما برای قضاوت شایسته‌تر است»، حضرت عمر این را فقط دربارهی حل و فصل خصومات در ظاهر گفته است، با وجود این که در باطن میتواند خلاف این باشد.
و حدیث: «أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَعَلِيٌّ بَابُهَا» «من شهر علم و حضرت علی درِ آن است»، بسیار ضعیف و بی اساس است. از این رو این روایت جزو روایات جعلی و ساختگی به شمار میرود هر چند که ترمذی آن را روایت کرده است. ابن جوزی آن را (در کتاب الموضوعات خود) آورده و بیان کرده که سایر طرق آن ساختگی هستند. دروغ بودن آن از خود متن‌اش معلوم است؛ چون اگر پیامبر جشهر علم باشد و این شهر جز یک دَر نداشته باشد، و کسی جز یک نفر، علم او را دریافت نکند، در این صورت امور اسلام دچار تباهی و فساد میشود.
پس معلوم میشود که این روایت را یا یک زندیق نادان جعل کرده و گمان کرده که این مدح است در حالی که این سخن، زندیقها را به عیب و ایراد گرفتن بر اسلام سوق میدهد، که فقط یک نفر از او علم گرفته است.
به علاوه، این روایت مخالف چیزی است که به تواتر معلوم شده که علم پیامبر جاز طریق غیر حضرت علی به همهی شهرهای اسلام رسیده است. اهل مکه و مدینه که مسأله در موردشان واضح و آشکار است. و همچنین اهل شام و بصره قضیه شان آشکار است، چون اینان جز مقدار اندکی از حضرت علی روایت نکردهاند. اما اکثر علم حضرت علی فقط در کوفه بود با وجود این اهل کوفه قبل از به خلافت رسیدن حضرت عثمان-صرف نظر از حضرت علی- به قرآن و سنت علم داشتند. و فقهای اهل مدینه دین را در زمان خلافت حضرت عمر آموختند [۲۲۹].
[۲۲۹] ج(۴) ص(۱۳۷، ۱۴۲) برخی از این مطلب نیز گفته شد.