خاندان و یاران رسول الله صلی الله علیه وسلم

شرط عصمت در ائمه مقدور نیست و امت اسلام به ضمانت عصمت ائمه امر نشده است

خداوند به اطاعت از ائمه‎ی موجود و معلوم که دارای قدرت‌اند و به وسیله‎ی آن می‌توانند بر مردم حکومت کنند، امر کرده و به اطاعت از امام غیر موجود و ناشناس و کسی که قدرتی ندارد و اصلاً بر چیزی توانایی ندارد، امر نکرده است. همان‏طور که پیامبر جنیز به اجتماع و همبستگی امر کرد و از جدایی و اختلاف نهی کرده است و به اطاعت مطلق از ائمه امر نکرد و به اطاعت از آنان در صورتی که در جهت اطاعت از خدا باشد و در جهت معصیت او نباشد، امر کرد.

در صحیح مسلم به نقل از عوف بن مالک اشجعی آمده است که می‏گوید: از رسول الله جشنیدم که فرمود: «خِيَارُ أَئِمَّتِكُمُ الَّذِينَ تُحِبُّونَهُمْ وَيُحِبُّونَكُمْ وَيُصَلُّونَ عَلَيْكُمْ وَتُصَلُّونَ عَلَيْهِمْ وَشِرَارُ أَئِمَّتِكُمُ الَّذِينَ تُبْغِضُونَهُمْ وَيُبْغِضُونَكُمْ وَتَلْعَنُونَهُمْ وَيَلْعَنُونَكُمْ. قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَفَلاَ نُنَابِذُهُمْ بِالسَّيْفِ فَقَالَ: لاَ مَا أَقَامُوا فِيكُمُ الصَّلاَةَ وَإِذَا رَأَيْتُمْ مِنْ وُلاَتِكُمْ شَيْئًا تَكْرَهُونَهُ فَاكْرَهُوا عَمَلَهُ وَلاَ تَنْزِعُوا يَدًا مِنْ طَاعَةٍ». «بهترین ائمه و والیان شما آنانی هستند که دوستشان دارید و آنان دوستـتان دارند، و بر آنان درود می‏فرستید و آنان بر شما درود می‎فرستند، و بدترین ائمه و والیان شما کسانی‌اند که آنان را دشمن می‏دارید و آنان شما را دشمن می‏دارند و شما آنان را لعن می‏کنید و آنان شما را لعن می‏کنند». راوی ‏گوید: گفتیم: ای رسول الله! آیا در این صورت ما با آنها نجنگیم؟ فرمود: «نه، تا زمانی که در میان شما نماز به پا دارند. [۵۴]نه تا زمانی که در میان شما نماز به پا دارند. مگر کسی که یک حاکمی بر او گمارده شده باشد و ببیند که او در کاری معصیت خداوند در پیش گرفته است. باید او آن معصیت خداوند متعال را زشت و ناپسند بشمرد. ولی به هر حال نباید از اطاعت او دست کشد».

در صحیح مسلم به نقل از ام سلمه روایت شده که رسول خداجمی‏فرماید: «سَتَكُونُ أُمَرَاءُ فَتَعْرِفُونَ وَتُنْكِرُونَ فَمَنْ عَرَفَ بَرِئَ وَمَنْ أَنْكَرَ سَلِمَ وَلَكِنْ مَنْ رَضِىَ وَتَابَعَ». «در آینده حاکمانی می‌آیند که شما منکراتشان را درک کرده، و اعتراض می‌کنید». برای هر کسی که بدی کارهایشان را درک کرد راهی است برای نجات خویش از گناه و عقوبت او ـ که با زبان یا دست او را از منکر بازدارد، و یا حداقل در حالت ناتوانی در دلش از او بیزاری جوید ـ و کسی که بر منکرات آنها اعتراض کند از بازخواست الهی نجات یافته، اما کسی که به منکرات آنان راضی شد و از آنان پیروی کرد (بر اوست گناه و بازخواست الهی). گفتند: یا رسول الله! آیا با آنان مبارزه نکنیم؟ فرمود: «لا، ما صلوا» [۵۵]. «نه مادامی‌ که نماز برپا دارند».

این روایت روشن می‏کند که ائمه همان حاکمان و والیان امور هستند و اگر دچار معصیت خداوند شوند، مورد انکار قرار می‏گیرند و کسی از آنان اطاعت نمی‏کند بلکه فقط در موارد اطاعت خدا از آنان اطاعت می‌شود، و در میان آنان خوب و بد وجود دارد. برخی محبوب و مورد دعای خیر قرار می‏گیرند، و مردم را دوست می‏دارند و برایشان دعای خیر می‏کنند و برخی مورد تنفر مردم هستند و مردم را لعن و نفرین می‏کنند و مردم نیز آنان را دشمنی می‏کنند و برایشان دعای شر می‏کنند.

[۵۴] مسلم آن را به شماره (۱۸۵۵) روایت کرده است. [۵۵] مسلم آن را به شماره (۱۸۵۴)روایت کرده است.