خاندان و یاران رسول الله صلی الله علیه وسلم

علی بن حسین، روایت او و آن‏چه که از او روایت شده است، و مناقب این بزرگوار

او بیشتر از آن ‏که از حضرت حسین علم بیاموزد، از دیگران علم آموخت. حضرت حسین در سال۶۱ در حالی که علی کم سن و سال بود، شهید شد. وقتی که او به مدینه بازگشت از علمای اهل مدینه علم آموخت. علی بن حسین از مادران مؤمنان - عائشه، ام سلمه، و صفیه- و از ابن عباس، مسور بن مخرمه و ابورافع غلام پیامبر جو مروان بن حکم و سعید بن مسیب و سایرین علم آموخت.

تمجید و تعریف علما از علی بن حسین، و مناقب او فراوان است.

زهری می‏گوید: در مدینه کسی را بهتر از علی بن حسین نیافتم. یحیی بن سعید انصاری می‏گوید: او بهترین هاشمی است که من در مدینه دیده‏ام. حماد بن زید می‏گوید: به سخنان علی بن حسین گوش فرا داده‏ام ـ و او بهترین هاشمی بود که من دیدم ـ، که می‏گفت: «ای مردم، ما را با حب اسلام دوست بدارید. حب شما نسبت به ما همواره برایمان مایه‎ی عار شده است». محمد بن سعد در الطبقات نام او را آورده و می‌گوید: عارم به ما خبر داد و گفت که حماد به ما خبر داد. سپس ابن سعد می‏گوید: گفتند: علی بن حسین مورد اطمینان و مورد اعتماد بود و حدیث فراوان داشت و بلندمرتبه و ارجمند بود.

از شیبه بن نعامه روایت شده که می‏گوید: علی بن حسین به بخل متهم بود.، وقتی او فوت کرد، مردم دیدند که او مخفیانه معاش اهل یکصد خانه را در مدینه تأمین می‏کرد.

خشوع و صدقه دادن در پنهانی و سایر فضایل او مشهور است. حتی او به خاطر صلاح و دین خود از همنشینی با بزرگان می‏گذشت و با زید بن اسلم غلام حضرت عمر بن خطاب همنشینی و رفت و آمد داشت در حالی که او جزو بهترین تابعین اهل علم و ایمان بود. به او گفته می‏شد: مجالس قوم خودت را رها می‏کنی و با این شخص همنشینی می‏کنی؟! او در جواب گفت: انسان جایی می‏نشیند که صلاح قلب خود را آنجا بیابد.

ابوسلمه بن عبدالرحمن، یحیی بن سعید انصاری، زهری، ابوزناد، زید بن اسلم و پسرش، و ابوجعفر از او حدیث روایت کرده‏اند.

محمد بن علی، باقر، کسانی که او از آنان علم آموخته و کسانی که از او حدیث روایت کرده‏اند و علم او محمد بن علی باقر از بهترین اهل علم و دین است.

گفته می‏شود: او به این دلیل باقر نامیده شد چون علم را شکافت، نه به خاطر این که در اثر سجده پیشانی‏اش شکافته شده بود.

او علم را از جابر و انس بن مالک فرا گرفت، و همچنین از ابن عباس و ابوسعید و سایر صحابه و سعید بن مسیب و محمد بن حنفیه و عبدالله بن ابی رافع کاتب حضرت علی حدیث روایت کرده است.

ابواسحاق همدانی و عمرو بن دینار، زهری، عطاء بن ابی رباح و ربیعه بن ابی‌عبدالرحمن و اعرج در حالی که از او مسن‏تر است، و پسرش جعفر و ابن جریج و یحیی بن ابی کثیر و اوزاعی و دیگران از او حدیث روایت کرده‏اند.

اما این که او عالم‏ترین اهل زمانش بوده است، این نیاز به دلیل دارد. زهری از هم عصران اوست که در نزد مردم نسبت به احادیث پیامبر جو احوال و سخنان او از باقر عالم‏تر است [۲۳۹].

[۲۳۹] ج(۲) ص(۱۵۳، ۱۵۴) ج(۱) ص(۳۰۷، ۳۰۸).