حدیث شماره ۲۹۹
(۲) حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ حُجْرٍ، حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ، عَنْ حُمَيْدٍ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ صَوْمِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ: كَانَ يَصُومُ مِنَ الشَّهْرِ حَتَّى نَرَى أَنْ لاَ يُرِيدَ أَنْ يُفْطِرَ مِنْهُ، وَيُفْطِرُ حَتَّى نَرَى أَنْ لاَ يُرِيدَ أَنْ يَصُومَ مِنْهُ شَيْئًا . وَكُنْتَ لاَ تَشَاءُ أَنْ تَرَاهُ مِنَ اللَّيْلِ مُصَلِّيًا إِلاَ رَأَيْتَهُ مُصَلِّيًا، وَلاَ نَائِمًا إِلاَ رَأَيْتَهُ نَائِمًا.
۲۹۹ ـ (۲) ... حُمید طویل/ گوید: از انس بن مالکس پیرامون روزه‌ی رسول خدا ج پرسیده شد؟ او در پاسخ گفت: گاهی اتفاق می‌افتاد که پیامبر ج چنان پیوسته در یک ماه روزه می‌گرفتند که می‌پنداشتیم: ایشان دیگر نمی‌خواهند روزی از آن ماه را بخورند و افطار نمایند؛ (بلکه می‌خواهند تمام ماه را روزه باشند، و روزی از آن را افطار نکنند)؛ و گاهی نیز چنان پیوسته در یک ماه افطار می‌کردند و روزه(ی مستحبّی) نمی‌گرفتند که می‌پنداشتیم: آن حضرت ج دیگر نمی‌خواهند روزی از آن ماه را روزه باشند.
و گاهی چنان بود که می‌پنداشتی در این وقت از شب، باید آن حضرت ج خواب باشند و حال آنکه ایشان را در حال نماز می‌دیدی؛ و گاهی می‌پنداشتی که باید ایشان را در حال نماز ببینی و حال آنکه ایشان خواب بودند.
&
«كَانَ يَصُومُ مِنَ الشَّهْرِ حَتَّى نَرَى...»: مراد این است که برای روزه‌ی مستحبّی رسول خدا ج وقت مشخّصی نبود؛ بلکه ایشان گاهی چنان پیوسته روزه‌ی مستحبّی می‌گرفتند که صحابه با خود می‌گفتند: گویا رسول خدا ج نمی‌خواهد هیچ روزی از ماه را افطار کند.
و گاهی نیز چنان پیوسته افطار می‌کردند که با خود می‌گفتند: گویا پیامبر ج نمی‌خواهد هیچ روزه بگیرد.
«وَكُنْتَ لاَ تَشَاءُ أَنْ تَرَاهُ مِنَ اللَّيْلِ مُصَلِّيًا إِلاَ رَأَيْتَهُ...»: مراد این است که برای نماز شب رسول خدا ج نیز وقت مشخّص و معیّنی وجود نداشت که حصّه‌ی مشخصی از شب را برای خواب و حصّه‌ی معینی را برای عبادت و نماز قرار دهند؛ بلکه عادت پیامبر ج چنان بود که گاه چنین تصور می‌شد که در این وقت شب، آن حضرت ج باید خواب باشند، حال آنکه ایشان بیدار و در حال خواندن نماز بودند؛ و گاهی چنین تصور می‌شد که در این وقت شب، ایشان نماز می‌خوانند، حال آنکه ایشان خواب بودند.