حدیث شماره ۳۱۹
(۶) حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ، حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ قُرَّةَ قَالَ: سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ مُغَفَّلٍ يَقُولُ: رَأَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى نَاقَتِهِ يَوْمَ الْفَتْحِ وَهُوَ يَقْرَأُ (إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ) قَالَ: فَقَرَأَ وَرَجَّعَ، قَالَ: وَقَالَ: مُعَاوِيَةُ بْنُ قُرَّةَ: لَوْلاَ أَنْ يَجْتَمِعَ النَّاسُ عَلَيَّ لَأَخَذْتُ لَكُمْ فِي ذَلِكَ الصَّوْتِ. أَوْ قَالَ: اللَّحْنِ.
۳۱۹ ـ (۶)...عبدالله بن مغفّلس گوید: رسول خدا ج را به روز فتح مکه در حالی دیدم که بر شتر خویش سوار بودند و سوره‌ی ﴿إِنَّا فَتَحۡنَا لَكَ فَتۡحٗا مُّبِينٗا١ لِّيَغۡفِرَ لَكَ ٱللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِن ذَنۢبِكَ﴾[الفتح: ۱-۲] را تلاوت می‌فرمودند. عبدالله بن مغفّلس گوید: پیامبر ج این سوره را به‌صورت ترجیع و صوت خوش تلاوت کردند.
شعبه که یکی از راویان این حدیث است گوید: معاویة بن قرّة گفت: اگر بیم آن نبود که مردم بر گِرد من جمع شوند، من برای شما همان لحن و ترجیع را می‌خواندم.
&
«ناقته»: شتر پیامبر ج.
«یوم الفتح»: روز فتح مکه‌ی مکرمه.
«رَجَّعَ»: آوازش را در گلو گردانید. «ترجیع»: آواز را در گلو گردانیدن.
تلاوت قرآن با نغمه و نوای دل انگیز ــ به شرط رعایت تجوید ــ امری است کاملا ً مشروع و مطلوب؛ و علاوه بر اینکه پیامبر ج در تأیید آن فرموده است: «زیّنوا القرآن باصواتکم»؛ «با نواهای دل انگیز خویش، آیه‌های قرآن را تزئین نمایید»، عملاً نیز آن را تأیید فرموده است؛
و روایت شده که شبی پیامبر ج در حالی که ابوبکر و عمرب نیز در خدمت او بودند از جایی می‌گذشتند؛ وقتی نوای دل انگیز تلاوت عبدالله بن مسعودس را شنیدند در جای خود ایستادند و مدتی به آن نوا گوش دادند. آنگاه پیامبر ج فرمود: «کسی که می‌خواهد قرآن را با طراوت و تازگی و همانگونه که فرود آمده است، تلاوت نماید باید تلاوتش مانند تلاوت همین «ابن اُم عبد»[عبدالله بن مسعود] باشد.»
و همچنین نوای دلاویز سالم مولی ابی حذیفهس و ابوموسی اشعریس را به هنگام تلاوت قرآن، تحسین کرده است؛ از این رو، فرد مسلمان و تلاوت کننده، می‌تواند به آواز بلند قرآن را بخواند مگر در حالی که حمل بر ریا و تظاهر شود یا در محلی باشد که کسانی در حال نماز یا خواب باشند و از صدای او اذیت شوند.
«لحن»: آواز خوش، آهنگ دل نواز و نغمه‌ی زیبا و نیکو.