حدیث شماره ۳۰۱
(۴) حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِيٍّ، عَنْ سُفْيَانَ، عَنْ مَنْصُورٍ، عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِي الْجَعْدِ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ قَالَتْ: مَا رَأَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَصُومُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ إِلاَ شَعْبَانَ وَرَمَضَانَ.
قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا إِسنَادٌ صَحِيحٌ، وَهَكَذَا قَالَ: عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ ،وَرَوَى هَذَا الْحَدِيثَ غَيْرُ وَاحِدٍ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِی الله تعالی عَنه، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وَيَحْتَمَلُ: أَنْ يَكُونَ أَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ قَدْ رَوَى الْحَدِيثَ عَنْ عَائِشَةَ وَأُمِّ سَلَمَةَ جَمِيعًا، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ.
۳۰۱ ـ (۴) ... اُم سلمهل (همسر گرامی پیامبر اکرم ج) گوید: رسول خدا ج را ندیدم که دو ماهِ پیاپی را پیوسته و کامل روزه بگیرند، مگر ماه شعبان و ماه رمضان را (که آن دو را پیاپی و پیوسته روزه می‌گرفتند.)
ابوعیسی ترمذی گوید: اِسناد این حدیث، صحیح است. و سالم بن ابی الجعد که یکی از راویانِ این حدیث است، این روایت را اینگونه از ابوسلمة بن عبدالرحمن بن عوفس، از ام سلمهل نقل کرده است.
و تنی چند از راویان نیز این حدیث را از ابوسلمهس از عایشهل، از پیامبر ج روایت کرده‌اند.
و احتمال دارد که ابوسلمة بن عبدالرحمنس این حدیث را هم از قول عایشهل، و هم از قول امّ سلمهل، از پیامبر ج نقل کرده باشد.
&
«متتابعین»: پیاپی و پشت سرهم.
پیامبر ج ماه رمضان را به صورت کامل روزه می‌گرفتند، واکثر روزهای ماه شعبان را نیز روزه داشتند.
از عایشهل روایت است که گفت: «ما رأیتُ رسول الله ج استکمل صیام شهر قط الاّ شهر رمضان، وما رأیته في شهر اکثر منه صیاماً في شعبان»؛ [بخاری و مسلم]
«پیامبر ج را ندیدم که ماهی را کامل روزه بگیرند، مگر ماه رمضان را؛ و ایشان را ندیدم که درهیچ یک از ماه‌های دیگر به اندازه‌ی ماه شعبان روزه بگیرند».
و در روایتی دیگر می‌گوید: «کان یصوم شعبان الاّ قلیلاً» [مسلم]؛ «آن حضرت ج شعبان را جز کمی از آن، روزه می‌گرفتند». یعنی بیشتر روزهای ماه شعبان را روزه داشتند.
«و هکذا قال: عن ابی سلمة عن ام سلمة ...»:
ترمذی در پی این حدیث می‌گوید: حدیث بالا به دو طریق روایت شده است:
۱- محمد بن بشّار، از عبدالرحمن بن مهدی، از سفیان، از منصور، از سالم بن ابی الجعد، از ابوسلمة بن عبدالرحمن بن عوف، از ام سلمةل، از پیامبر ج.
۲- از محمّد بن بشّار، از عبدالرحمن بن مهدی، از سفیان، از منصور، از سالم بن ابی الجعد، از ابوسلمة بن عبدالرحمن بن عوف، از عایشهل، از پیامبر ج.
و ترمذی چنین برداشت کرده که ابوسلمة بن عبدالرحمن بن عوف، روایت فوق را هم از عایشهل نقل کرده و هم از اُم سلمهل؛ و بدین جهت است که ابوسلمه، گاهی آن را به نقل از عایشهل نقل می‌کند و گاهی به نقل از اُم سلمهل.