حدیث شماره ۴۱۳
(۹) حَدَّثَنَا عَبْدُاللَّهِ بْنُ عَبْدِالرَّحْمَنِ الدَّارِمِيُّ، حَدَّثَنَا مُعَلَّى بْنُ أَسَدٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُالْعَزِيزِ بْنُ الْمُخْتَارِ، حَدَّثَنَا ثَابِتٌ، عَنْ أَنَسٍ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ رَآنِي فِي الْمَنَامِ فَقَدْ رَآنِي، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ لاَ يَتَخَيَّلُ بِي». وَقَالَ: «وَرُؤْيَا الْمُؤْمِنِ جُزْءٌ مِنْ سِتَّةٍ وَأَرْبَعِينَ جُزْءًا مِنَ النُّبُوَّةِ».
۴۱۳ ـ (۹)... انس بن مالکس گوید: رسول خدا ج فرمودند: کسی که مرا در خواب ببیند، به راستی خودم را در خواب دیده است؛ زیرا شیطان را یارای آن نیست که به صورت من درآید و شبیه من شود.
و پیامبر ج در دنبالهی سخنانشان فرمودند: و خواب مؤمن و حقگرا، یک جزء از چهل و شش جزء از نبوت و پیغمبری است.
&
«رؤیا»: آنچه که شخص در خواب ببیند.
«المؤمن»:گرونده به ایمان، حقگرا، خلاف کافر.
«جزء»: بخش و پارهای از چیزی، قسمتی از یک چیز.
«النبوة»:خبر دادن از غیب یا از آینده به الهام خداوند؛ پیغمبری.
به هر حال از حدیث بالا دانسته میشود که رؤیای انسان مؤمن هم یک نوع وحی و الهام است که در سطح پایینتر از نبوت و پیغمبری برای مؤمنان ادامه دارد.
خوابهای خوب شخص مؤمن و مسلمان، حق و تعبیر آنها نیز راست و مسلّم میباشد. رسول خدا ج در روایتی میفرمایند: «خوابهای خوب، نوید بخش هستند؛ و خوابهای نویدآور و بشارت دهنده، نصیب بندگان شایسته و بایستهی خدا بوده و پرتوی از فیضان نبوت هستند.»
از ابوهریرهس روایت است که رسول خدا ج فرمودند: «از نبوت و پیامبری، چیزی جز بشارتها باقی نمانده است». حاضرین سؤال کردند: بشارتها چه هستند؟ فرمودند: «خوابهای خوب و نوید بخش».
امام مالک دربارهی معنی و مفهوم «بشارتها» به نقل از عطاء بن یسار روایت میکند که «بشارتها»: خوابهایی هستند که شخص مسلمان آنها را میبیند یا به شخص مسلمان ارائه میگردد.
«مبشّرات»: از بشارت گرفته شده و به معنی خوش خبری و دلیل خوشی و سعادت است؛ اینجا است که به خوابهای خوب در حدیث «مبشّرات» گفته شده است.
صداقت و راستی، یکی از ویژگیهای نبوت و رسالت است؛ هر حکم پیامبر ج و هر فرمان رسول خدا ج مبتنی بر حق و صداقت و راستی و درستی است. بنابراین هر خوابی که راست باشد از اوصاف نبوت به شمار میآید؛ زیرا رسول خدا ج خوابهای حق و راست را یک جزء از چهل و شش جزء از نبوتِ پیغمبران قرار داده است.
ابوهریرهس گوید: پیامبر ج فرمودند: وقتی که نزدیک است شب و روز با هم برابر شوند، بعید است که خواب و رؤیای انسان مؤمن دروغ باشد؛ و رؤیای انسان مؤمن یک جزء از چهل و شش جزء از نبوّت پیامبران است. [بخاری و مسلم]
یعنی رؤیای انسان مؤمن هم یک نوع وحی و الهام الهی است که در سطح پایینتر از نبوّت برای مؤمنان ادامه دارد.