قواعد و رهنمودهای بیداری اسلامی

«دعوتگر باید نسبت به هرچیزی شناخت داشته باشد»

{۴} آیا بر دعوتگران لازم است که دارای بینش و علم باشد؟

* کلمۀ (داعیة) در عربی که به معنی دعوتگر است صیغۀ مبالغه می‌باشد، زیرا (ت) در اسم فاعل و صیغۀ مبالغه فقط برای مفهوم مبالغه اضافه می‌شود، مانند علامه که به معنی فردی که دارای علم زیاد است می‌باشد، پس دعوتگر یعنی که کارش دعوت است، پس باید او دارای شناخت و بینش وسیع علمی باشد.

اما کسی که فقط به مسئلۀ مشخصی دعوت می‌دهد، به عنوان مثال تو می‌خواهی فردی را برای حضور در نماز جماعت دعوت بدهی، در این مورد کافی است که تو بدانی که حضور در نماز جماعت واجب است، و تخلف‌ورزیدن و عدم حضور در جماعت خروج از راه مؤمنین است، زیرا مؤمنین به نماز جماعت اهمیت قایل بودند که عبدالله بن مسعودسمی‌گوید: «لاَ يَتَخَلَّفُ عَنْهَا إِلا مُنَافِقٌ أَوْ مريض، وَلَقَدْ كَانَ الرَّجُلُ يؤتي بِهِ يُهَادَى بَيْنَ الرَّجُلَيْنِ حَتَّى يُقَامَ فِي الصَّفِّ» [۴۲]یعنی: «از شرکت در نماز جماعت بجز فرد منافق یا بیماری کس دیگر تخلف نمی‌ورزد، و در زمان پیامبر ج افراد به نماز جماعت آورده می‌شدند و از بس که ناتوان بودند آن‌ها را بلند کرده و در میان دو مرد در صف قرار می‌دادند».

و از آنجا که باید به مسئله علم داشته باشی اگر تو نصوصی را که در مورد نماز جماعت وارد شده می‌دانی می‌توانی که فردی را که در حضور در نماز جماعت تنبلی و سستی می‌کند به شرکت در نماز جماعت دعوت بدهی.

اما نباید مردم را به ترک معاملات نامشروع دعوت دهی، و آن‌ها را از انجام معاملات برحذر داری و در حالی که تو از آن معاملات چیزی نمی‌دانی. مهم این است که دعوتگر از این نظر که دعوتگر است کسی است که شناخت و بینش وسیعی در علم و دانش دارد، و اینگونه می‌تواند تنها وظیفه و شغل خود را دعوتگری کند.

اما فردی که مردم را در مسئله‌ای مشخص و خاص دعوت می‌دهد، می‌گویم: هرکسی حقی را دانست به آن دعوت بدهد.

و این که ما گفتیم علم برای دعوتگر به آنچه مردم را به آن دعوت می‌دهد شرط است، منافی با آن نیست، زیرا گاهی مردم را به مسئلۀ مشخصی دعوت می‌دهی و تو در آن مسئله علم و آگاهی داری. و پیامبر ج فرموده است: «تبلیغ کنید از طرف من حتی اگر یک آیه باشد».

[۴۲] مسلم شماره (۲۵۶، ۲۵۷ – ۶۵۴) کتاب المساجد، باب (۴۴).