تعدد گروه‌های اسلامی پدیده‌ای بیمار است
{۶۶} آیا تعدد گروه‌های اسلامی در میدان دعوت آثار منفی به دنبال خواهد داشت، یا این که پدیده‌ای سالم و مفید است؟
* تعدد گروه‌ها و احزاب پدیده‌ای بیمار است، و پدیده‌ای سالم نیست، و به نظر من امت اسلامی همه یک حزب که منسوب به قرآن و سنت است باشد. منظور این نیست که همه را مجبور کنم که دارای یک نظر باشند، زیرا چنین چیزی ممکن نیست و اختلاف نظر در عهد اصحاب و حتی در زمان پیامبر ج وجود داشته است، کسانی که پیامبر ج به آن‌ها گفت: «هیچیک از شما نماز عصر را بجز در محل بنی قریظه نخواند» [۶۶]و آن‌ها از مدینه به سوی محل بنی قریظه حرکت کردند و در مسیر راه وقت نماز عصر فرا رسید و آن‌ها در فهمیدن مطلب این نص دو گروه شدند، بعضی نظرشان این بود که نماز باید تاخیر داده شود تا به محل بنی قریظه برسیم، حتی اگر وقت نماز تمام شود، و بعضی نظرشان این بود که نماز سر وقت خوانده شود، گرچه آن‌ها هنوز به محل بنی قریظه نرسیده‌اند، و این واقعه به اطلاع پیامبر ج رسید و او هیچیک از آن‌ها را سرزنش نکرد، مهم این است که اختلاف نظر وجود دارد، اما اختلاف در اتجاه امر خطرناک و ترسناکی است، به این معنی که هریک از ما معتقد باشد که روش او با روش برادرش فرق می‌کند و حرف زشت و ناسزا به برادرش بگوید و بسا اوقات او را مسلمان هم نمی‌داند؛ چون بر روش دیگری قرار دارد. و این خطری است که از وقوع آن بیم می‌رود، همانطور که وضعیت بعضی مردم اینگونه هست که اگر کسی با نظرش مخالف باشد و بسا ممکن است که فرد مخالف نظرش درست و صحیح باشد، اما این فرد به او حمله‌ور می‌شود و از هر فرصتی استفاده می‌کند که بتواند او را ناسزا بگوید و به او حمله‌ور شود، و این کار بدون تردید برخلاف روش و راه مؤمنان است، زیرا مؤمنین برادر و متحد‌اند، گرچه با هم اختلاف نظر داشته باشند، بلکه من می‌گویم: اگر اختلاف رأی بر مبنای دلیل باشد، در حقیقت اختلاف نیست، زیرا هریک از دو نفر که با یکدیگر اختلاف نظر دارند، و اختلاف در فهم امری است که میان انسان‌ها وجود دارد و در صورت حسن نیت ضرری نخواهد داشت، و به اختلاف دل‌ها منجر نخواهند شد.
[۶۶] برای تخریج این حدیث به صفحۀ (۱۱۲) مراجعه کنید.