وعظ‌گفتن در قبرستان شرعی نیست
{۴۹} امروزه در هنگام دفن میت در قبرستان وعظ گفته می‌شود، نظر شما در این مورد چیست؟
* به نظر من وعظ‌گفتن در قبرستان مشروع نیست، و نباید سنت همیشگی قرار بگیرد، اما اگر انگیزه و سببی برای وعظ‌گفتن باشد، مشروع است، مثل این که در هنگام دفن‌کردن مرده، افرادی مشاهده شوند که مشغول خنده و بازی و شوخی هستند، در این صورت شکی نیست که وعظ‌گفتن خوب و درست است، زیرا سبب و انگیزه‌ای هست که ایجاب می‌کند تا موعظه بیان شود، اما این هنگام دفن‌کردن مرده فردی برای سخنرانی میان مردم برخیزد، چنین کاری در سنت و رهنمود پیامبر ج اصلی ندارد. بنابراین، نباید این کار انجام گیرد.
بله درست است که پیامبر ج از جنازۀ مردی انصاری فارغ شد، و هنوز قبر آماده نشده بود، پیامبر ج نشست و یارانش اطراف او نشتند که گویا (از عظمت و هیبت) بالای سرشان پرنده‌هایی قرار دارند. – یعنی آنقدر در حضور پیامبر ج آرام گرفته بودند – و شاخه چوبی در دست پیامبر بود، و آن را به زمین می‌زد و پیامبر ج برای آن‌ها از حالت شخص هنگام مردن و بعد از مرگ سخن می‌گفت [۵۶].
در اینجا مشخص است که پیامبر ج به عنوان سخنرانی که برای مردم سخنرانی کند و آن‌ها را موعظه نماید نبوده است، بلکه او نشسته بود و یارانش هم اطراف او نشسته بودند و منتظر بودند تا قبر آماده شود، در این میان پیامبر ج برایشان سخن گفت، مثل این که شما و همراهان‌شان نشسته و منتظر دفن‌شدن مرده باشید، و تو برای آن‌ها در مورد مرگ و حالات بعد از مرگ صحبت کنی، و سخنی خاصی که در میان هم‌نشینان گفته می‌شود، با سخنی که به عنوان سخنرانی ایراد می‌شود فرق می‌کند، و همچنین وقتی مرده دفن می‌شد، پیامبر ج کنار قبرش می‌ایستاد و می‌فرمود: از خداوند برای برادرتان آمرزش بطلبید، و از خداوند بخواهید تا او را پابرجا و استوار نماید، زیرا او اکنون مورد سؤال قرار می‌گیرد [۵۷]. این نیز بیان مطلب خاصی است و سخنرانی نیست.
[۵۶] از حدیث براء بن عازب که احمد و ابوداود و غیره نیز روایت کرده اند. [۵۷] ابوداود به شماره (۳۲۲۱) کتاب الجنائز باب (۷۳) ارناؤوط در تحقیق شرح السنه امام بغوی (۵ / ۴۱۸) گفته است، سند این حدیث حسن است.