فقیه به خاطر سه علت در برابر فتوای مشخصی توقف می‌نماید
{۶۳} معنی این که فقیه در مسئله‌ای از مسایل، توقف نموده و فتوای مشخصی را ارائه نمی‌دهد چیست؟ یعنی منشأ توقف چیست؟
* این توقف گاهی به خاطر تعارض ادله پیش مفتی خواهد بود، مثل این که بعضی از دلایل اقتضای وجوب می‌کند، و بعضی حرمت را می‌مرساند و بعضی مسئله را حلال و مباح می‌نماید، در این صورت مفتی از ارائه فتوا توقف و خودداری می‌نماید.
علت دیگر: یا این که توقف در فتوادادن به خاطر تشابه دلایل نیست، بلکه به خاطر تطبیق دلیل به حالت موجود می‌باشد که آیا می‌توان دلیل را بر حالت پیش آمده تطبیق داد، و حکمی نمود، یا تطبیق‌دادن دلیل به طور مطلق امکان‌پذیر نیست، یا این که در بعضی اوقات می‌توان دلیل را تطبیق نمود و در بعضی دیگر نمی‌توان.
علت سوم: یا این که فقیه بداند که آیه و حدیث دلالت بر وجوب دارد، و بر حالت موجود هم می‌توان آن را تطبیق داد، اما ارائه چنین فتوایی را مصلحت نمی‌داند. بنابراین، از بیم مفسده‌ای که بر اثر آن فتوا به وجود خواهد آمد از ارائه فتوا خودداری می‌نماید، و چنین موارد زیادی در کلام سلف (رحمهم الله) یافته می‌شود، و امیرالمؤمنین عمر بن خطابسدر این مورد مهارت خاصی داشتند، زیرا دوران خلافت او طولانی بود، و اوسبا حکمت و به راه درست و صحیح همواره دست پیدا نمود. و یکی از این موارد این بود که امیرالمؤمنین عمرسفردی را که زنش را سه طلاق داده از رجوع به زنش منع نموده و زنش را برای او حرام قرار می‌داد، با وجود این که در عهد پیامبر ج و ابوبکر و تا دو سال از دوران خلافت عمر اینطور بود که سه طلاق‌دادن در یک وقت یک طلاق به شمار می‌آمد، اما عمر طبق مصلحتی که او در زمان خودش می‌دید به این نتیجه می‌رسید که مردم از رجوع بازداشته شوند، پس سه سبب، باعث توقف مفتی در فتوای مشخصی می‌گردد:
* تعارض دلایل
* و یا مشکل‌بودن انطباق دلایل بر حالت مشخص
* یا تعارض مصلحت‌ها