قواعد و رهنمودهای بیداری اسلامی

بهترین راه فراگیری علوم دینی چیست؟

{۱۲} با توجه به شرایط زمان ما بهترین راه فراگرفتن علوم اسلامی چیست؟

* بدون تردید بهترین راه این است که انسان از کتاب خداوند متعال آغاز کند، سپس به اندازۀ مقدور از سنت صحیح پیامبر ج بیاموزد، سپس به فراگیری نوشته‌های اهل علم از فقه و غیره بپردازد، اما طلاب باید بیشتر به اصول تکیه کنند نه به حاشیه‌ها، یعنی فکر و هدف طلبه نباید فقط ازبرکردن مسائل باشد تا هرگاه هر مسئله جزئی پیش بیاید بتواند آن را بر اصول و قواعد تطبیق دهد آن را حل کند، زیرا همانطور که علماء گفته‌اند: هرکسی از دانستن اصول محروم بماند از رسیدن به هدف و مراحل عالی دانش محروم خواهد بود، و بسیاری از طلاب هستند که ذهن خود را مملو از مسایل جزئی و فردی نموده‌اند و اگر به اندازۀ یک انگشت از این مسائل آن طرف‌تر بروند چیزی نمی‌دانند، چون اصول و ضوابط را نمی‌دانند. بنابراین، بر طالب علم لازم است که به اصول و ضوابط و قواعد شرعی که جزئیات برآن بنا می‌شود شناخت داشته باشد. در دوران طلبگی برای ما گفته می‌شود که زمانی طلبه‌ای بوده که حفظ می‌کرد، ولی نمی‌فهمید، و او کتاب الفروع در مذهب امام احمد ابن حنبل/را حفظ داشت، کتاب الفروع جمع‌ترین کتاب در مذهب حنبلی‌ها است، و نیز در این کتاب به مذاهب چهارگانه و غیره اشاره شده است، این کتاب را محمد بن مفلح/تألیف نموده است که یکی از شاگردان برجستۀ شیخ احمد عبدالحلیم/که اختیارات و نظرات فقهی شیخ را بیشتر از همه مردم می‌دانست، حتی شمس الدین زرعی برای دانستن نظرات فقهی شیخ در مسایل فقهی به او مراجعه می‌کرد. مهم این که این مرد کتاب الفروع را تالیف نموده است، و یکی از طلاب این کتاب را به طور کامل حفظ نموده بود، اما معنی آن را نمی‌دانست، و دیگر طلاب آن را چون کتابی پیش خود حاضر می‌کردند و هرگاه مشکلی برایشان پیش می‌آمد از او می‌پرسیدند: ابن مفلح در فلان فصل یا در فلان باب چه گفته است؟ و آن طلبه عبارت را از حفظ برای آن‌ها می‌خواند، اما معنی عبارت را نمی‌دانست، پس عنایت و اهتمام ورزیدن به حفظ مفاهیم و معانی و حفظ اصول فقه و قواعد مهمترین چیز برای یک طالب علم است.