شاگردان مکتب نبوت

سعد بن معاذ و فشار قبر

جابر سمی‏گوید: هنگامی که سعد سوفات کرد با رسول الله صبیرون رفتیم، گفت: وقتی که رسول الله صبر او نماز خواند و او را در قبرش گذاشت و بر او خاک ریختند رسول الله صتسبیح طولانی بر او خواند. سپس تکبیر گفت و ما نیز تکبیر گفتیم. گفته شد: ای رسول خدا چرا تسبیح گفتی و دوباره تکبیر گفتی؟ گفت: قبر برای بنده صالح تنگ شد تا اینکه خداوند متعال آن را برایش گشود[۲۳۵].

از ابن عمر بنقل شده که رسول الله صفرمود: این بنده صالحی است که عرش برای او لرزید و درهای آسمان به رویش باز شد و هفتاد هزار ملائکه بر او حاضر بودند که قبلاً نازل نشده بود و قبرش تنگ شد و دوباره گشوده شد[۲۳۶].

امام ذهبی /می‏گوید: گفتم: این تنگ شدن قبر نشانه عذاب قبر نیست بلکه امری است که فرد مؤمن مانند دردها و رنج‌های دنیا با آن مواجه می‏شود، مانند درد و رنج بیماری، و درد و رنج رفتن جان از بدن، و درد و رنج سؤالات قبر و امتحان آن، و درد و رنج گریه و زاری خانواده برای او، و درد برانگیختن از قبر، و رنج و وحشت موقعیت او، و درد عبور از پل صراط، و غیر آن. هیچکدام از این لرزش‏ها و دردها که به بنده مؤمن می‏رسد از عذاب قبر و جهنم نیست، اما خداوند برخی از این دردها یا همه آنها را برای بندگان مؤمنش آسان می‏کند. و مؤمن تا ملاقات پروردگارش آسوده نمی‏شود. خداوند متعال می‏فرماید: ﴿وَأَنذِرۡهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡحَسۡرَةِ﴾[مريم: ۳٩]. «آنان را از روز حسرت ( روز رستاخیز که براى همه مایه تاسف است) بترسان». و می‏فرماید: ﴿وَأَنذِرۡهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡأٓزِفَةِ إِذِ ٱلۡقُلُوبُ لَدَى ٱلۡحَنَاجِرِ كَٰظِمِينَ﴾[غافر: ۱۸]. «و آنها را از روز نزدیک بترسان، هنگامى که از شدت وحشت دل‌ها به گلوگاه مى‏رسد و تمامى وجود آنها مملو از اندوه مى‏گردد». پس از خداوند متعال طلب عفو و بخشش داریم. و با این وجود ما می‏دانیم که سعد از جمله کسانی است که بهشتی است و از برترین شهداء بوده که گویی در دنیا و آخرت ترس و درد و رنجی نداشته است. از پروردگار طلب سلامتی می‏کنیم و اینکه ما را با سعد محشور گرداند[۲۳٧].

حسان بن ثابت سدر مرثیه سعد بن معاذ سمی‏سراید:

اشکی از چشمانم جاری شد و چشمانم حق دارد که برای سعد سگریه کند.

کشته شده‏ای که در جنگ نبود و چشمان دیگران از درد او همیشه می‏گریست.

اگر ما با تو وداع کردیم و تو ما را ترک کردی و در تاریکی قبر ماندی.

تو ای سعد با قبری کریمانه خوشبخت هستی و بهترین ثواب و عظمت را داری.

با حکمی که در مورد طایفه بنی قریظه کردی، خداوند نیز بر همان حکم تو حکم کرد.

اگر شک‌های روزگار تو را به سختی انداخت اما این دنیا را به بهشت جاویدان فروختی.

پس بهترین سرنوشت راستگویان همان است وقتی که به نزد خداوند فرا خوانده می‏شوند[۲۳۸].

[۲۳۵] احمد ۳/۳۶۰-۳٧٧ و حاکم آن را صحیح دانسته است ۳/۲۰۶ و ذهبی با آن موافقت کرده است. [۲۳۶] نسائی ۴/۱۰۰ الجنائز، باب ضمة القبر و ضغطه؛ ابن سعد ۳/۲/٩؛ و آلبانی در صحیح الجامع آن را صحیح دانسته است، ۶٩۸٧. [۲۳٧] السیر، امام ذهبی، ۱/۲٩۰-۲٩۱. [۲۳۸] البدایة والنهایة، ابن کثیر، ۳/۱۳۲.