تکامل فکر سیاسی شیعه از شورا تا ولایت فقیه

برداشت امام علی از حدیث الغدیر

در مورد حدیث (الغدیر) گـرچه این حدیث بی‌پرده‌ترین و گـویاترین حدیث منصوص پیامبر برای خلافت علی÷شناخته می‌شود اما برخی از پیشینیان علمای تشیع مانند شریف مرتضی آن را نص غیر مستقیم و اشاره‌ای پوشیده برای خلافت می‌داند. آنجا که در کتاب (الشافی) می‌گوید: «ما به ضرورت پذیرش تعیین خلافت از طریق نص، نه برای خودمان ونه برای مخالفین ما قائل نیستیم. هیچ‌یک از هم مسلکان ما نیز به چنین ضرورتی تصریح نکرده است» [۷].

از اینرو باید نتیجه گـرفت که عموم اصحاب پیامبر در آن هنگـام از حدیث غدیر یا دیگـر احادیث نبوی این معنی را در نمی‌یافتند که این احادیث به معنی تعیین قبلی خلافت با نص است. بنابراین به طریقه شوری روی آورده وبا ابو بکر بعنوان نخستین خلیفه پس از پیامبر بیعت کردند. این بدان معنی است که روایت‌های منصوص از نظر اصحاب به روشنی بر خلافت امام علی دلالت نداشت و یا حد اقل در آن زمان چنین می‌نمود.

[۷] - المرتضي: الشافي، ج۲ ص ۱۲۸