بازسازی باورها

صلح امام حسن سبا معاویه

صلح حسن بن علی سدر سال ۴۱ هجری میدان را برای معاویه کاملاً خالی گذاشت، از این زمان «خلافت راشده به ملوکیت و پادشاهی» تبدیل گشت، و معاویه اولین خلیفه و بهتر بگوییم: اولین پادشاه بنی امیه به این مقام دست یافت!.

می‌گویند: وقتی که سعد بن ابی وقاص سبا معاویه ملاقات کرد، خطاب به او گفت: «اسلام علیک ایها الملک!» «سلام بر تو ای پادشاه!» [۴۸].

معاویه نیز این حقیقت را درک کرده بود، زیرا خود می‌گفت: «أنا أول الـملوك بین الـمسلمین»«من نخستین پادشاه در میان مسلمانان هستم»! [۴۹].

بدین ترتیب دوران خلافت علی سکه دورانی پر از آشوب در تاریخ اسلام بود، تقریباً در کشمکش‌های سیاسی و جنگ‌های داخلی سپری شد، اما برنامه‌های خداپسندانه‌ای که خلیفه صالح و راشد برای اصلاح امور مسلمین درنظر داشت عملی نشدند، و مهمترین عامل آن عدم شایستگی مدعیان همراهی با او بود که متأسفانه بیشترشان از گروهک عبدالله بن سبا و اهل عراق بودند، اما اگر حامیان حضرت علی انسان‌های شایسته و فرمانبرداری می‌بودند سرنوشت اسلام غیر از آنی می‌بود که دیدیم و می‌بینیم و مسلمانان به این همه فرقه‌ها تبدیل نمی‌گشتند! [۵۰].

علی سچنانکه در نهج البلاغه می‌خوانیم از توده اصحابش گله‌های بسیاری داشت و بر روی منبر کوفه مورد ملامت قرارشان داد، و آنها را با اصحاب پیامبر صمتفاوت می‌دانست و می‌گفت: هیچ یک از شما به اصحاب پیامبر صمشابهت ندارید!».

به هرصورت تمامی خلفای راشدین براساس قرآن و سنت عمل نمودند و هیچ یک از آنان فرزندان یا نزدیکان خود را به جانشینی خویش تعیین نکردند، در واقع این سلاطین اموی از جمله معاویه بود که عملاً حکومت موروثی را به وجود آوردند.

اما بعد از خلافت این چهار صحابی که از مهاجرین نخستین بودند و پیامبرصعنایت خاصی نسبت به ایشان داشت دگرگونی شدیدی ایجاد شد و خلافت راشده به ملوکیت و پادشاهی موروثی مبدل گشت و زمینه برای تفرقه سیاسی و اعتقادی مسلمانان فراهم گردید..

[۴۸] ابن الأثیر، ج۳، ص۴۰۵. [۴۹] البدایة والنهایة، ج۸، ص۱۳۵- الاستیعاب، ج۱، ص۷۵۴. [۵۰] و صد البته: ﴿وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٢٩﴾[التکویر: ۲۹].