بازسازی باورها

اصل دوم: حسن ظن متقابل

محور و قاعده مطلوب دوم در عرصه‌ی گفتگوی میان مذاهب اسلامی یا در میدان تقریب مذاهب ضرورت تقویت «حسن ظن» هریک از طرفین نسبت به طرف مقابل است، پایه این موضوع به تلاش اسلام برای ایجاد روابط میان پیروان خود براساس حسن ظن قرار دارد، بدین معنی که هریک از طرفین بهترین و مناسب‌ترین حالت را برای طرف مقابل قائل شود، هرچند که بتوان احتمالات دیگر را نیز به میان کشید و تصور دیگری در باره‌ی طرف مقابل داشت.

خداوند متعال می‌فرماید:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱجۡتَنِبُواْ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعۡضَ ٱلظَّنِّ إِثۡمٞ﴾[الحجرات: ۱۲].

«ای کسانی که ایمان آورده اید! از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید، زیرا که برخی از گمان‌ها گناه است».

منظور از گمان گناهکارانه داشتن سوءظن نسبت به دیگران است، حافظ ابن کثیر در تفسیر این آیه می‌گوید: «خداوند متعال بندگان اهل ایمانش را از سوءظن به دیگران یعنی واردکردن اتهام ناروا و نادرست به خویشاوند و دیگر مردم بر حذر داشته است، زیرا پاره‌ای از گمان‌ها قطعاً گناه شمرده می‌شوند، و شرط احتیاط این است که از همه‌ی آنها دوری شود، و امیرالمؤمنین عمر بن خطاب نقل کرده‌اند که فرموده است: «در مورد سخنی که از زبان برادر مسلمانت جاری می‌شود، تا جایی که امکان دارد حسن ظن و توجیه خیراندیشانه داشته باش».