در پاسخ به او و همفکرانش باید گفت
اشخاص صالح مانند: انبیاء و ائمه جز در موارد تعلیم و تربیت و اسوه‌بودن و در ارتباط با امور روزمره بشری و طلب دعای خیر از زندگان‌شان هرگز نمی‌توانند شخصاً «وسیله» جلب منافع و دفع مضرات باشند، بلکه برای تقرب به خداوند تنها توسل به وسایلی که خداوند در قرآن و پیامبر در سنت صحیح صراحتاً بیان فرموده‌اند، مانند توسل به «ایمان و عمل صالح» و «عبادات» و در امور زندگی اسباب و قوانین و سنت‌هایش جایز هستند، زیرا:
۱- متوسل‌شدن به غیر خدا جز در اموری که در توان انسان‌های زنده و یا طلب دعای خیر از ایشان است، یکی از موضوعاتی است که اسلام آن را در مورد کسانی که اتمام حجت ناصحانه و امینانه برایشان صورت گرفته باشد «شرک» می‌داند؛ زیرا هیچ موجودی همچون خدا آفریدگار زمان و مکان و خارج از محدودیت آنها نیست، و قدرتی غیبی ندارد که بتواند همه جا «حاضر، ناظر، توانا و عالم مطلق» بر همه چیز باشد، تا مردم در هر مکان و زمانی به او دسترسی داشته و هروقت بخواهند به او متوسل شوند! اگر موجودی در جهان دارای چنین صفاتی باشد، در واقع همتای خدا بوده و یا خود خدای مستقلی است که در اسلام و فقط اسلام چنین باوری پذیرفتنی نبوده و (در مورد کسانی که پس از «اتمام حجت» و از روی «علم و عمد» چنان باور داشته و عمل کنند) عمل‌شان آشکارا «کفر و شرک» است.
انسان باید به موجودی متوسل شود که علم و توانایی او به مکان و زمان محدود نباشد و خود خالق مکان و زمان و همه جا حاضر و ناظر و از همه رازها و نیازها آگاه، همه چیز در دست قدرت او، و مالک سود و زیان باشد که این تنها خاص خدای سبحان است و بس، و اگر کسی این صفات را (عالماً و عامداً) به غیر خدا نسبت دهد، کار او شرک است!.
قرآن بیان می‌کند که توسل به خدا (تبعیت از تعالیم قرآن و) هدایت‌یافتن و بر صراط مستقیم قرارداشتن است، چنانچه می‌فرماید:
﴿وَمَن يَعۡتَصِم بِٱللَّهِ فَقَدۡ هُدِيَ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ﴾ [آل عمران: ۱۰۱].
«هرکس (در اصول عقاید و اصول اخلاق و مبانی شرعیت) به خدا (قرآن و سنت صحیح) متوسل شود بی‌گمان به راه راست و مستقیم رهنمون شده است».
﴿إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ وَأَصۡلَحُواْ وَٱعۡتَصَمُواْ بِٱللَّهِ وَأَخۡلَصُواْ دِينَهُمۡ لِلَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَعَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ﴾ [النساء: ۱۴۶].
«مگر کسانی که توبه کنند و برگردند و به اصلاح خویش بپردازند و به خدا متوسل شوند و آیین خویش را خالصانه از آن خدا کنند (و فقط و فقط او را بپرستند و به فریاد خوانند)، پس آنان از زمره مؤمنان خواهند بود».
﴿فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَٱعۡتَصَمُواْ بِهِۦ فَسَيُدۡخِلُهُمۡ فِي رَحۡمَةٖ مِّنۡهُ وَفَضۡلٖ وَيَهۡدِيهِمۡ إِلَيۡهِ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا ١٧٥﴾ [النساء: ۱۷۵].
«کسانی که به خدا ایمان بیاورند و به (دین خالص) او متوسل شوند، ایشان را به (بهشت و) رحمت و فضل عظیم وارد خواهد ساخت، و در راه راست و مستقیمی به سوی خود راهنمایی‌شان خواهد کرد».
﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِٱللَّهِ هُوَ مَوۡلَىٰكُمۡۖ فَنِعۡمَ ٱلۡمَوۡلَىٰ وَنِعۡمَ ٱلنَّصِيرُ﴾ [الحج: ۷۸].
«به خدا متوسل شوید، زیرا که او تنها یار و یاور شماست، چه سرور و یاور نیک و چه کمک‌کننده خوبی است!».
با توجه به این حقایق هرکس که می‌خواهد راه راست و صراط مستقیم را درپیش بگیرد و دین خود را براساس میزان کلام خدا خالص گرداند، تنها او را عبادت کند، خود را در معرض رحمتش قرار بدهد و خد را تنها مولی و یاور خود بداند، باید فقط به (قرآن و سنت صحیح و دعا در پیشگاه) او متوسل شود و غیر او دل بکند!.
۲- آیاتی دیگر از قرآن آیه ۳۶ سوره مائده را تفسیر کرده‌اند، و نشان می‌دهند که نزدیک‌شدن به خداوند جز به وسیله «ایمان» آگاهانه و اعمال خردمندانه و خالصانه بدست نمی‌آید و وساطت هیچکس هراندازه هم متقی و به خدا نزدیک باشد جز در مقام آموزش و اندرز والگوبودن و طلب دعای خیر از زندگان‌شان در تقرب به خدا و رستگاری انسان دخالتی ندارد:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱرۡكَعُواْ وَٱسۡجُدُواْۤ وَٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمۡ وَٱفۡعَلُواْ ٱلۡخَيۡرَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ۩ ٧٧ وَجَٰهِدُواْ فِي ٱللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ﴾ [الحج: ۷۷-۷۸].
«ای کسانی که ایمان آورده اید! (تنها برای خالق خویش) رکوع و سجود کنید (و تعظیم و کرنش برید و به خاک افتید) و پروردگار خویش را (به تنهایی) پرستش نمایید و کارهای نیک انجام دهید تا رستگار شوید و در راه خدا جهاد کنید!».
﴿وَٱسۡجُدۡۤ وَٱقۡتَرِب۩﴾ [العلق: ۹].
«(در برابر پروردگارت) سجده ببر و (بدین وسیله به او) نزدیک شو!».
قرآنکریم همچنین در نفی وساطت بین خدا و بندگانش چنین می‌فرماید:
﴿مَّنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ أَسَآءَ فَعَلَيۡهَاۗ وَمَا رَبُّكَ بِظَلَّٰمٖ لِّلۡعَبِيدِ ٤٦﴾ [فصلت: ۴۶].
«هرکس کار نیکی انجام دهد، برای خود اوست، و هرکس کاری بدی انجام دهد به زیان خود کرده است، و پروردگارت کوچک‌ترین ستمی را نسبت به بندگان خود روا نمی‌دارد».
این آیه مسئولیت فردی انسان را مشخص و خاطر نشان می‌سازد که عمل انسان اگر نیکو و پسندیده باشد صد البته او را به خدا نزدیک می‌سازد، و اگر پندار بد داشته و کردار و رفتار زشت انجام بدهد، او را از تقرب به درگاهش باز می‌دارند.
حاصل سخن این است که نزدیک‌شدن به خداوند جز از راه ایمان به خدا و روز آخرت و انجام اعمال شایسته بدست نمی‌آید و وساطت کسی در تقرب به خدا جز در تعلیم و تربیت و دعای خیر نمی‌تواند مؤثر واقع شود.
﴿وَمَن يَأۡتِهِۦ مُؤۡمِنٗا قَدۡ عَمِلَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمُ ٱلدَّرَجَٰتُ ٱلۡعُلَىٰ ٧٥﴾ [طه: ۷۵].
«و هرکس با ایمان و عمل نیکو و شایسته به نزد پروردگارش برود، چنین کسانی دارای مراتب بالا و درجات والایی هستند».
۳- با توجه به همان آیه خداوند همه مؤمنان از شخص پیامبر صگرفته که اولین مؤمن بوده تا تمام اولیاء و بندگان صالح و برگزیده خدا را مورد خطاب قرار می‌دهد که «یا أیها الذین آمنوا!» یعنی همه انبیاء و ائمه خود نیز بنابر نص آیه باید به دنبال «وسیله تقرب و تعبد» باشند، از آنجا که آنان نیز مسئول و مؤمورند برای نزدیکی به خدا وسیله‌ای را (که همان عبادات است) بجویند! و خود «عبادت‌سازی» نکنند و در محدوده عبادات و شعایر دینی چیزی را زیاد و کم ننمایند! پس وسیله نمی‌تواند خود ایشان باشد! زیرا اگر کسی خود «وسیله» باشد، هرگز دنبال وسیله دیگری نمی‌رود، همانگونه که آیه‌ای دیگر در تفسیر همین آیه به صورت شفاف می‌فرماید:
﴿قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِهِۦ فَلَا يَمۡلِكُونَ كَشۡفَ ٱلضُّرِّ عَنكُمۡ وَلَا تَحۡوِيلًا ٥٦ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ يَبۡتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ ٱلۡوَسِيلَةَ أَيُّهُمۡ أَقۡرَبُ وَيَرۡجُونَ رَحۡمَتَهُۥ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُۥٓ﴾ [الإسراء: ۵۶-۵۷].
«(ای پیامبر! به مشرکان) بگو: کسانی را که بجز خدا (به هنگام بلا) به فریاد می‌خوانید (خواهید دید که) نه توانایی دفع زیان و رفع بلا از شما را دارند و نه می‌توانند آن را دگرگون سازند (و ناخوشی‌ها را به خوشی‌ها و برعکس تبدیل کنند) آن کسانی را که به فریاد می‌خوانند، هرکدام از آنان (مانند پیامبران) که از همه (به درگاه خدا) نزدیک‌ترند، خود برای تقرب به پروردگارشان وسیله می‌جویند و (با این حال) آنها هم به رحمت خدا امیدوار و از عذاب او هراسناک هستند».
همچنین خداوند أمی‌فرماید:
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ عِبَادٌ أَمۡثَالُكُمۡۖ فَٱدۡعُوهُمۡ فَلۡيَسۡتَجِيبُواْ لَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ ١٩﴾ [الأعراف: ۱۹۴].
«به راستی کسانی را غیر از خدا که به فریاد می‌خوانید بندگانی مثل خودتان هستند! پس آنها را به «فریادرسی» بخوانید، اگر راست می‌گویید باید حاجت شما را برآورده کنند!».
خود حضرت علی سنیز در مورد «وسیله» می‌فرماید:
«إِنَّ أَفْضَلَ مَا تَوَسَّلَ بِهِ الْـمُتَوَسِّلُونَ إِلَى اللهِ سُبْحَانَهُ: الاِْيمَانُ بِهِ وَبِرَسُولِهِ، وَالْجِهادُ فِي سَبِيلِهِ فَإِنَّهُ ذِرْوَةُ الاِْسْلاَمِ، وَكَلِمَةُ الاِْخْلاَصِ فَإِنَّهَا الْفِطْرَةُ، وَإِقَامُ الْصَّلاَةِ فَإِنَّهَا الْمِلَّةُ، وَإِيتَاهُ الزَّكَاةِ فَإِنَّهَا فَرِيضَةٌ وَاجِبَةٌ، وَصَوْمُ شَهْرِ رَمَضَانَ فَإِنَّهُ جُنَّةٌ مِنَ الْعِقَاب، وَحَجُّ الْبَيْتِ وَاعْتَِمارُهُ، وَصِلَةُ الرَّحِمِ... وَصَدَقَةُ السِّرِّ...، وَصَدَقَةُ الْعَلاَنِيَةِ... وَصَنَائِعُ الْمَعْرُوفِ» [۳۸۸]. «برترین وسیله تقرب به سوی خداوند بی آلایش و برتر برای متوسلین، ایمان به او و رسولش، جهاد در راهش، برپاداشتن نماز، دادن زکات، روزه ماه رمضان، حج و عمره خانه خدا، صله رحم، صدقه‌دادن به صورت پنهان، صدقه‌دادن به صورت آشکار، و انجام دیگر کارهای نیک و شایسته است».
[۳۸۸] نهج البلاغه، شرح فیض الإسلام، خطبه ۱۰۹.