علی بن ابی طالب رضی الله عنه - بررسی و تحلیل زندگانی خلیفه چهارم

مبحث دوّم: علیس در دوران عمر فاروقس

علی بن ابی طالب س یکی از اعضای برجسته و حتّی مشاور اوّل شورای دولت عمر س بود و سیدنا عمر س قدر فضیلت فقه و حکمت علی را می‌دانست و درباره‌اش نظر نیکو و مساعدی داشت. مستند است که درباره‌ی او گفت: علی در قضاوت از همه‌ی ما آگاهتر است[٥٧٧].

ابن جوزی می‌نویسد: ابوبکر و عمر با علی مشورت می‌کردند و عمر می‌گفت:

«پناه بر خدا از مشکلی که در حل آن ابوالحسن نباشد».[٥٧٨]

مسروق می‌گوید: مردم معلومات دین را از شش نفر می‌گرفتند که عبارتند از: عمر، علی، عبدالله، ابودرداء، أبی بن کعب، زید بن ثابت ش. سپس درباره‌ی این شش نفر تحقیق کردم، دیدم علمشان به سه نفر ختم می‌شود، دانشمندانی در مدینه و شام و عراق، دانشمندی در مدینه، دانشمندی در شام و دانشمندی در عراق. دانشمند مدینه علی ابن ابی طالب و عالم کوفه عبدالله بن مسعود و عالم شام ابودرداء است. هرگاه هر سه نفر (گرد هم آیند)، دانشمند عراق و شام از دانشمند مدینه سؤال می‌کنند، امّا او از آن‌ها سؤال نمی‌کند.[٥٧٩]

علی س در دوران خلافت خلفای پیش از خود از نزدیکترین افراد به ایشان بود، آنان را حمایت و پشتیبانی می‌کرد و در مشاوره دریغ نمی‌کرد، برای حل مشکلات و پیشنهاد راه حل برای مسائلی که در نصوص قرآن و سنّت نیست، اجتهاد می‌کرد و با مساعدت خلیفه در تنظیم برنامه‌ها و راهکارهای دولت نوپای خلافت، نهایت تلاش خود را به کار می‌بست و برای اثبات این مدعا شواهد زیادی وجود دارد که به برخی اشاره می‌کنیم:

[٥٧٧]- الاستیعاب فی معرفه‌الاصحاب /١١٠٢، المعرفه و التاریخ ١/٤٨١.

[٥٧٨]- فضایل الصحابه، ش/١١٠٠ إسناد آن ضعیف است.

[٥٧٩]- المعرفه و التاریخ، فسوی ١/٤٤٤.