علی بن ابی طالب رضی الله عنه - بررسی و تحلیل زندگانی خلیفه چهارم

مبحث چهارم: حجیت قول صحابی و خلفای راشدین

علمای اصول در مورد مذهب صحابی بحث بررسی لازم به عمل آورده‌اند و اذعان کرده‌اند به اینکه مذهب صحابی از دلایل مورد اختلاف است. ابن القیّم می‌گوید: ائمه‌ی چهارگانه بر این اجماع کرده‌اند که مذهب صحابی حجّت است.[١٥٦٢] اصحاب پیامبر  ج به خصوص بزرگان صحابه از جایگاه والایی در فهم و درک کردن برخوردار بودند، چنان که ‌ابن مسعود س درباره‌ آنان می‌گوید: آنان در میان این امّت از همه قلب پاک‌تر و از دانش عمیقتر برخوردار بودند و از همه کمتر گرفتار تشریفات و تکلفات بودند و رهنمودشان از همه‌افراد امّت درست‌تر و بهتر است. مجموعه‌ای بودند که خداوند آن‌ها را برای همراهی پیامبر خود و بر پاداشتن دینش برگزیده بود، پس فضل و مقام آن‌ها را بشناسید و از آنان پیروی کنید، چون آن‌ها رهروان راه راست بوده‌اند.[١٥٦٣]

شاهد ما از سخن ابن مسعود س این است که صحابه‌ی بزرگوار از علم و دانشی عمیق‌تر برخوردار بودند است، پس آن‌ها بیش از تمام امّت از دانش و فهم و ادراک بیشتری برخوردار بوده‌اند و نسبت علم و دانش کسانی که بعد از آن‌ها آمده‌اند همچون نسبت مقام و فضیلت مسلمانان بعدی نسبت به آنان است،[١٥٦٤] از آنجا که این مطلب چنان روشن است که به دلیل و حجت نیاز ندارد، ما به بیان اسباب و عواملی می‌پردازیم که ‌ایشان را در چنین جایگاهی قرار داده است که عبارتند از:

[١٥٦٢]- اعلام الموقعین ٤/١٢٠

[١٥٦٣]- شرح السنة بغوی ١/٢١٤، ٢١٥

[١٥٦٤]- اعلام الموقعین ٤/١٤٧