عبادت چشم
الف) نگاهی واجب، از جمله نظر به مصحف و کتب علمی، به هنگام وجوب فهمیدن مطلبی از درون آن، و نگاه کردن در موردی که تشخیص حلال و حرام چیزهای مورد استفاده یا انفاق و یا تشخیص سپرده (امانت) هایی که باید به صاحبانشان بازگردانده شوند بدان بستگی دارد و نگاه را ایجاب میکند و این قبیل موارد.
ب) نگاه حرام، نظرکردن به نامحرم از روی شهوت مطلق یا غیرآن، مگر این که ضرورتی آن را اقتضاء کند، مثل: نگاه کسی که در حال گفتگو یا قیمت کردن و معامله، یا گواهی دادن یا قضاوت میباشد و یا نگریستن پزشک و شخصی که محرم است.
ج) نگاه مستحب عبارت است از نگاه در کتابهای علمی و دینی که باعث افزونی ایمان و دانش آدمی است و نگاه به قرآن و چهرۀ دانشمندان صالح و پدر و مادر و نظر نمودن در نشانههای مشهود خداوند برای رهنمونی به توحید و معرفت و حکمت خداوند.
د) نگاه مکروه: هر نگاهی که فاقد مصلحتی باشد. زیرا که نگاه نیز همچون زبان، دارای جنبههای بیارزش و زائد میباشد که میتواند منجر به مفاسد و گرفتاریهایی شود.
هـ) نگاه مباح، نظری است که سود و زیانی در حال یا آینده نداشته باشد.
این را هم اضافه کنیم که از جمله نگاههای حرام، نظر کردن به اعضای جاهای پوشاندنی، یعنی عورت اشخاص میباشد که دو قسمت دارد: یکی قسمتی که با لباس پوشانده میشود (عورت به معنی اصطلاحی) و دیگری قسمتی که با درها و خانهها مستور است. اگر کسی از پشت در و دیوار به عورت (چیزی که نمیخواهد دیده شود) بنگرد و شخص مزبور چشم او را با تیر بزند و کور سازد مسئولیتی ندارد بنابر تصریح رسول خداصدر حدیثی که صحتش مورد اتفاق است. با این که بعضی از فقها، به خاطر نارسائی یا با توجیه آن، تضعیفش کردهاند. این در موردی است که نگاه کننده دلیل مجوزی مانند این که به چیزی که از آن خودش بوده، مینگریسته و یا مأموریت برای آگاهی از چیز مورد مشاهده نداشته باشد.