کعبه رمز توحید و یگانگی
برای اسلام عیب نیست که آداب صحیح اعراب و آیینهایی را که از دین ابراهیم ارث برده بودند، حفظ نماید و با این کار مراحل بعدی تاریخ ایمان را به مراحل پیشین آن اتصال میدهد و وحدت دین حق نزد خدا را به اثبات میرساند.
صاحب مجلۀ «الشهاب» خدا رحمتش کند میگوید: [۲۲۱]
«بعضی از کسانی که قدرت فهم حکمت بزرگ و نظر بلند موجود در این تشریع پرمایه را ندارند، اسلام را به تأثیرپذیری از بقایای بتپرستی عرب متهم میکنند و طواف گرد کعبه و استلام حجرالأسود و مراسم و مفاهیم دینی و تقدیس و تکریمهای مربوط به آنرا از جمله مظاهر این تأثیر محسوب میدارند. اما این سخن خالی از صحت و دور از صواب میباشد، زیرا مسلمانی که کعبه را طواف میکند، یا بر حجرالأسود دست میمالد، بطور قطع معتقد است که مجموعۀ اینها، سنگهای بیاثر و بدون ارزشی میباشند و با انجام آیینهای مربوطه، مفاهیم رمزی تجسم یافته در آنها [مفاهیم برادری فراگیر انسانی و یگانگی جهانی] را احترام و تقدیس مینماید. خداوند در اینباره میفرماید:
﴿۞جَعَلَ ٱللَّهُ ٱلۡكَعۡبَةَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ قِيَٰمٗا لِّلنَّاسِ...﴾[المائدة: ۹۷].
«خداوند، کعبه، بیتالحرام را قیامی برای مردم قرار داد».
«رمزی بودن» تنها عبارت قابل استفاده برای تجسم دریافتهای ظریف و مفاهیم دقیقی است که الفاظ و عبارات، امکان تصویر و نمایش آنها را ندارد.
کسی که پرچم کشور خود را احترام میکند، به خوبی آگاه است که آن پرچم بخودی خود، تکه پارچۀ بیارزشی بیش نیست، اما در ضمن احساس میکند که پارچۀ مزبور نشاندهندۀ همۀ عظمتها و بزرگیهای مورد افتخار وطن او میباشد و دقیقترین احساسات ملی را تصویر میکند و بنابراین به خاطر مفاهیم و نشانههای مذکور است که به تجلیل و احترام آن پرچم میپردازد.
کعبه، به منزلۀ پرچمی است که خداوند برای نمایش روشنترین مفاهیم برادری و زیباترین جلوههای وحدت انسانی و استواری هر چه بیشتر آن، در زمین قرار داده است و چه زیباست که حضرت ابراهیم خلیل بنیانگذار آن گردیده است.
حجرالأسود نیز فقط برای نشان دادن نقطۀ آغاز طواف و تشخیص در این بنا جای گرفته و محلی برای بیعت انسانها با خداوند زمین و آسمان، بر ایمان و تصدیق و عمل و پایداری میباشد: «خدایا، این عمل را به منظور ایمان به تو [نه به سنگ] و تصدیق کتاب تو [نه خرافات] و پایداری بر پیمان تو [توحید خالص و نه شرک] وپیروی از سنت پیامبر بتشکن تو انجام میدهم».
این معانی رمزی والا کجا و آن مظاهر خرافی بتپرستی کجا؟ کعبه، یک رمز پابرجا و همیشگی است که اسلام، از دامن آن عالیترین و مقدسترین مفاهیم انسانی و جاودانی و برادری همگانی بشریت را گسترش داد:
﴿وَإِذۡ جَعَلۡنَا ٱلۡبَيۡتَ مَثَابَةٗ لِّلنَّاسِ وَأَمۡنٗا﴾[البقرة: ۱۲۵].
«و چون این خانه را مکان بهرهمندی و ایمنی مردم قرار دادیم».
[۲۲۱] شماره سوم، ص ۵۱ از مقالۀ شهید حسن البنا.