نقش مسجد در زندگی
مسجد به عنوان محل زندگی انجام روزانۀ پنج بار نماز جماعت، در اسلام و زندگی مسلمانان، موقعیت پراهمیتی پیدا کرده است. بدین سبب مانند دیر راهبان و عزلتگاه بیکاران نیست. زیرا که در اسلام، رهبانیت وجود ندارد و پیامبرصبه ابوذر فرموده است: «به جهاد روی آور که رهبانیت امت من، جهاد است» [۱۷۶].
خداوند از عمرسخشنود باد که وقتی گروهی را دید که بعد از نماز جمعه، به بهانۀ توکل برخدا در مسجد مانده‌اند، شمشیر خود را به طرفشان بلند کرد و سخن معروف خود را گفت که: هیچیک از شما نباید از طلب روزی باز ایستد و بگوید خداوندا به من روزی بده، در حالی که می‌داند که از آسمان طلا و نقره نخواهد بارید! خداوند می‌فرماید:
﴿فَإِذَا قُضِيَتِ ٱلصَّلَوٰةُ فَٱنتَشِرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَٱبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ﴾[الجمعة: ۱۰].
«هنگامی که نماز به جای آورده شد روی زمین پراکنده شوید و از فضل خدا بجویید».
بخاری روایت می‌کند که حبشیان در مسجد پیامبرصشمشیربازی می‌کردند (یا با سلاحی دیگر) و پیامبرصبه آنها می‌نگریست و به عایشه لهم نشان می‌داد، گویا عمرسبه خاطر تعصب و خشونتی که داشت، چندان خوشش نیامد و خواست به طرف آنها سنگریزه پرتاب کند، اما پیامبرصفرمود: عمر کاری نداشته باش!
علماء از این حدیث برای جواز بازی با اسلحه در مسجد، استدلال نموده و گفته‌اند: مسجد محل امور اجتماعی مسلمانان است و هر کاری که برای دین و پیروان دین مفید باشد، در آنجا روا می‌باشد.
در ضمن گفته‌اند: بازی با سلاح، فقط یک بازی نیست، بلکه عامل تمرین آموزش افراد شجاع برای نگام جنگ و مقابله با دشمن است...» [۱۷۷].
مسجد در زمان طلوع اسلام، یک مرکز ملی برای تعلیم و تربیت، کنگره‌ای محلی برای مشورت و همفکری و انجمنی برای کسب آشنایی و پیوند دوستی مسلمانان و آموزشگاهی برای پرورش عملی اساسی بود.
[۱۷۶] روایت از ابن حبان و حاکم. [۱۷۷] مسجد مکانی است برای نماز و هرکاری که برای جامعۀ مسلمین اهمیت داشته باشد.