بخشی از اسرار مناسک
وقتی که این واژۀ رمز را [که در جهانی بودن و گستردگی ممتاز است] فهمیدیم. باید بسیاری از اسرار مناسک و اعمال حج را دریابیم.
«احرام به مفهوم حقیقی خود، چیزی جز به در آمدن از هوسها و شهوات و بازداشتن خویشتن از هر چه غیر خداست و مشغول کردن آن به اندیشه در عظمت او نمیباشد.
و لبیک گفتن (تلبیه) چیزی جز گواهی بر تجرد نفس و التزام طاعت خدا و فرمانبرداری او نیست. طواف، پس از تجرد چیزی غیر از گردش دل به گرد تقدس خداوند به عنوان واکنش یک دوستدار، با محبوب بخشندۀ خویش که نعمتهایش را میبیند اما به ذاتش راه نمییابد، نیست.
سعی هم، پس از طواف مزبور صرفاً رفت و آمد میان دو پرچم مظهر رحمت برای خواهش مغفرت و طلب خشنودی میباشد.
توقف بعد از سعی (در عرفه) هم جز بذل کوشش در جهت اظهار تضرع با دلی سرشار از خشیّت و دستهایی برافراشته به امید اجابت و زبانی گرم نیایش و آرزوهای صمیمانه در برابر مهربانترین رحمت آوران، چیز دیگری نیست.
رمی هم پس از قدمهای پیشین که نورخدایی را در دلها پرتو افکن میسازند، چیزی نیست مگر اظهار و تجلی خواری و تحقیر عوامل شر و لغزش و رمز ملموس صدق نیت در جهت طرد گرایشهای تباهگر افراد و اجتماعات.
همچنین قربانی [که نقطۀ پایان ترقی به مقام پاکی و صفا میباشد] چیزی جز ریختن خون پلید، با دستی که آمادۀ پیریزی بنیاد فضیلت گردیده و نشانهای از ایثار و فدائیگری، در برابر انبوهی از سربازان پاک و نیکوکار خداوند نمیباشد» [۲۲۲].
[۲۲۲] از کتاب «الإسلام عقیدة وشریعة» تألیف شیخ شلتوت.