روزه در حقیقت یک عمل مثبت است
این خودداری و امتناع، اگر چه به ظاهر یک عمل منفی است، اما در حقیقت و روح خویش، یک عمل مثبت می‌باشد. زیرا عبارت است از بازداشتن نفس از آنچه می‌طلبد، به نیت نزدیکی به خدای تعالی. بنابراین یک عمل نفسانی ارادی است که ارزش ویژۀ خود را در میزان حق و خیر و پذیرش نزد خدا، واجد می‌باشد.
نیت، نقطه عطف در هر اقدام و امتناعی است و آیا دین جز اقدام و امتناع، چیز دیگری است؟ عمل و اقدام به چیزهایی که بطور وجوب یا استحباب مورد سفارش قرار گرفته‌اند و امتناع از چیزهایی که به طور تحریم یا کراهت مورد نهی واقع گردیده‌اند، بلکه آیا فضیلتی جز انجام آنچه می‌باید و ترک آنچه نمی‌یابد، وجود دارد؟
روزه، عبادتی است کهن که در ادیان پیش از اسلام نیز معمول بوده است و مردم، کیفیت آن را تعریف و دگرگون ساختند، خداوند گفته است:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ ١٨٣﴾[البقرة: ۱۸۳].
«ای گروه مؤمنین، روزه بر شما فرض گردید همانگونه که بر پیشینیان شما واجب گشته بود، باشد که تقوی پیشه کنید».
اما روزۀ اسلام با همۀ روزه‌های دیگر فرق دارد.