اصحاب، همان راستگویانند:
﴿لِلۡفُقَرَآءِ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ ٱلَّذِينَ أُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِمۡ وَأَمۡوَٰلِهِمۡ يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٗا وَيَنصُرُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلصَّٰدِقُونَ ٨ وَٱلَّذِينَ تَبَوَّءُو ٱلدَّارَ وَٱلۡإِيمَٰنَ مِن قَبۡلِهِمۡ يُحِبُّونَ مَنۡ هَاجَرَ إِلَيۡهِمۡ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمۡ حَاجَةٗ مِّمَّآ أُوتُواْ وَيُؤۡثِرُونَ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ وَلَوۡ كَانَ بِهِمۡ خَصَاصَةٞۚ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفۡسِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ ٩ وَٱلَّذِينَ جَآءُو مِنۢ بَعۡدِهِمۡ يَقُولُونَ رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لَنَا وَلِإِخۡوَٰنِنَا ٱلَّذِينَ سَبَقُونَا بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَا تَجۡعَلۡ فِي قُلُوبِنَا غِلّٗا لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ رَبَّنَآ إِنَّكَ رَءُوفٞ رَّحِيمٌ ١٠﴾[الحشر: ٨-١٠].
«(این غنایم) براى فقراى مهاجرینى است که از خانه و کاشانه و اموال خود، بیرون رانده شدهاند. آن کسانى که فضل خدا و رضایت او را مىخواهند، و خدا و پیامبرش را یارى مىدهند. به راستى اینان همان راستگویان و راستکرداران هستند.. و (انصار) آنهایى که پیش از آمدن مهاجرین (از مکه به نزدشان) خانه و کاشانه (خود را در مدینه برایشان) و ایمان را (در دلشان) آماده کردند. کسانى را دوست مىدارند که به پیش آنها هجرت کردهاند و در درون خود، احساس و رغبت نیازى نمىکنند به چیزهایى که به مهاجران داده شده است، و ایشان را بر خود ترجیح مىدهند، هرچند که خود سخت نیازمند باشند. (چنین) کسانى که از بخل نفس خود، محفوظ شوند، ایشان قطعاً رستگارانند.. و آنانى که بعد از مهاجرین و انصار مىآیند، مىگویند: پروردگارا! ما و برادران ما را که در ایمان بر ما سبقت گرفتهاند، بیامرز و هیچ کینهاى نسبت به مؤمنان در دلهاى ما جاى مده! پروردگارا! همانا تو داراى رأفت و رحمت فراوانى هستى».
این آیه به اموال و غنایم «فىء» اشاره دارد که در جنگ با کفّار، عاید مسلمانان مىگردید.. خداوند مقرّر فرموده که این مال، به فقراى مهاجرین تعلّق مىگیرد؛ کسانى که به خاطر یارى خدا و رسولش و اعتلاى کلمه «اللّه» از دیار خود رانده شدند و تنها فضل و رضاى خدا را جویا بودند.. خداوند آنها را با ﴿أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلصَّٰدِقُونَ﴾تأیید و تصدیق مىفرماید.. سپس در آیه بعد به مدح و ستایش انصار مىپردازد؛ زیرا آنها بودند که پیش از ورود مهاجرین، در مدینه سکونت داشتند و حبّ ایمان را در دلهایشان استحکام دادند و خانه و کاشانه خود را براى پناه و پذیرایى مهاجرین آماده کردند و آنها را دوست داشتند و با قلبى سرشار از محبّت و برادرى، از آنها استقبال کردند و هرچه داشتند، با مهاجرین تقسیم کردند، و حتّى در آنچه که مایحتاج خودشان بود و نیاز شدید هم بدان داشتند، آنها را بر خود مقدّم داشته و ایثار نمودند.. و این است که خداوند آنها را چنین تأیید و تصدیق مىفرماید: ﴿أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ﴾.
نکته مهم اینکه: خداوند پس از وصف دو گروه مهاجرین و أنصار، به کسانى اشاره مىکند که مراد، تابعین و همه مؤمنانى است که تا روز قیامت، بعد از مهاجرین و انصار مىآیند و از آنها به نیکى تبعیت کرده و پردههاى زمانى و مکانى را از میان برداشته و نیکیهایشان را هرگز فراموش نمىکنند و در تلاشند که همواره همانند آنها باشند.. از طلب مغفرت برایشان دریغ نمىورزند و با هیچ یک از مؤمنان - چه مهاجرین و انصار، و چه تابعینِ آنها - کینهتوزى و دشمنى نکرده و دایماً براى دفع کینه و دشمنى و ایجاد حبّ و دوستى و برادرى با مؤمنان پیشین تلاش مىکنند.
اگر تیجانى از امام باقر روایتى دالّ بر ارتداد همین اصحاب قبول دارد و براى اثبات آن پافشارى مىکند، ما هم روایتى از پدرش «علىبنحسین» مىآوریم که چنین است: «چند نفر از اهل عراق به أبوبکر و عمر و عثمان ناسزا مىگفتند، علىبنحسین س-زینالعابدین - فرمود: آیا شما از مهاجرین هستید؟ گفتند: خیر! فرمود: آیا شما از اهل مدینه و انصارید؟ گفتند: نیستیم! فرمود: پس از این دو گروه، خود جدا گشتید و من گواهى مىدهم که شما از آنان که بعد از ایشان - یعنى تابعینِ مهاجرین و انصار - هم مىآیند و مىگویند: ﴿رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لَنَا وَلِإِخۡوَٰنِنَا ٱلَّذِينَ سَبَقُونَا بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَا تَجۡعَلۡ فِي قُلُوبِنَا غِلّٗا لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ رَبَّنَآ إِنَّكَ رَءُوفٞ رَّحِيمٌ﴾، نیستید! پس از نزد من برخیزید و دور شوید! [۲۰۸]خداوند خود مىداند با شما چه کار کند!».
[۲۰۸] کشف الغمة فى معرفة الأئمة، أربلى، ج۲، ص۷۸، چاپ تبریز حلیة الأولیاء، أبونعیم، جزء ۳، ص۱۳۷- راهى به سوى وحدت اسلامى، مصطفى حسینى طباطبایى، ص۱۸۱-۱۸۰.