رکن چهارم: روزه [۱۵۹]
(۱) روزه یعنی خودداری از خوردن، آشامیدن و همبستری با همسر به نیت تقرب به آستانه‌ی الهی.
(۲) وقت روزه از طلوع فجر صادق تا غروب خورشید است.
(۳) روزه‌ی ماه رمضان واجب است و رکن چهارم از ارکان اسلام می‌باشد.
(۴) روزه‌ی ماه رمضان بر هر زن و مرد مسلمانِ بالغ و عاقلی واجب است که توانایی روزه را داشته باشد.
(۵) شرایط وجوب روزه عبارتند از:
(أ) اسلام: پس تا وقتی که شخص کافر اسلام نیاورد، روزه بر او واجب نیست.
(ب) عقل: دیوانه تا زمانی که عاقل نگردد روزه بر وی واجب نمی‌باشد.
(ج) بلوغ: کودک تا زمانی که به بلوغ نرسد روزه بر وی واجب نیست، اما در صورتی که توانایی داشته باشد، جهت عادت دهی به وی امر می‌شود که روزه بگیرد.
(د) توانایی روزه گرفتن: روزه بر شخص پیر و بیماری که امید به بهبود ندارد، واجب نیست و در مقابل هر روز، طعام و روزی یک مسکین را می‌دهد.
(۶) شرایط صحت روزه گرفتن:
(أ) اسلام: پس تا وقتی که شخص کافر اسلام نیاورد، روزه‌ی او صحیح نیست.
(ب) عقل: دیوانه تا زمانی که عاقل نگردد روزه‌ی وی صحیح نمی‌باشد.
(ج) تمییز: روزه‌ی کودکی صحیح نمی‌باشد که نیک و بد را از هم جدا نمی‌سازد.
(د) پاک بودن از خون قاعدگی: بنابراین روزه‌ی زنی صحیح نیست که دچار خون قاعدگی شده است.
(ه) پاک بودن از خون نفاس: روزه‌ی زنانی که دچار خون نفاس شده‌اند، صحیح نمی‌باشد.
(و) قبل از طلوع فجر نیت آوردن برای هر روز واجب است و روزه‌ی بدون نیت صحیح نیست، البته برای روزه‌ی سنت لازم نیست که قبل از طلوع فجر برای آن نیت آورده شود. گفتنی است که محل نیت قلب آدمی است.
(۷) سنت‌های روزه عبارتند از:
(أ) به تأخیر انداختن سحری خوردن تا آخرین قسمت شب، اما مشروط به اینکه لحظه‌ای قبل از طلوع فجر صادق دست بردارد.
(ب) تعجیل در افطار، مشروط به اینکه بعد از تحقق غروب خورشید باشد.
(ج) کثرت کردارهای نیک و نماز سنت، صدقه، تلاوت قرآن، ذکر، دعا و استغفار.
(د) و در صورتی که مورد دشنام واقع شد باید بگوید: من روزه هستم، بنابر این در مقابل کسی که در حق وی ناسزا می‌گوید، عملی نیک را انجام داده و مقابله به مثل نمی‌کند، تا پاداش را کسب نماید و از گناه محفوظ بماند.
(ه) در هنگام افطار هر طور که دوست دارد خدا را بخواند و از جمله این دعا را بگوید:
«اللهم لك صمت، وعلى رزقك أفطرت، فتقبل منی إنك أنت السمیع العلیم».
«خدایا برای تو روزه گرفتم و با روزی تو افطار کردم، تشنگی برطرف شد و رگ‌ها خیس (و شاداب) شدند و اجر و پاداش ثبت شده است. ان‌شاء‌الله».
(و) افطار با استفاده از خرمای تازه، و اگر در دسترس نباشد از خرمای خشک استفاده شود و اگر آن نیز وجود نداشت با استفاده از آب افطار شود.
(۸) احکام افطارکنندگان در رمضان:
افطار رمضان برای چهار دسته از مردم مباح است که عبارتند از:
(أ) بیماری که با روزه گرفتن دچار ضرر و زیان گردد و مسافری که مسافت قصر را طی کرده باشد: افطار برای آنان حاوی ثواب بیشتری است و باید بعد از رمضان آن را قضا نمایند و در صورتی که روزه باشند روزه‌ی آنان صحیح است.
(ب) زن حایض و نفاس افطار کرده و بعد از رمضان آن را قضا می‌کنند، و اگر با آن حال روزه باشند، روزه‌ی آنان صحیح نمی‌باشد.
(ج) زن حامله و شیرده: اگر زن حامله و شیرده به خاطر بیم ضرر بر فرزندش روزه نگیرد، در این حال بر آنان واجب است که روزه را قضا کنند و برای هر روزی که روزه نگرفته‌اند، از قوت غالب آن شهر، یک مد طعام فدیه دهند، و در صورتی که روزه بگیرند، روزه‌ی آنان جایز است، و اگر به علت احتمال ضرر بر نفس خویشتن، روزه نگیرند، تنها قضای روزه بر آن‌ها واجب است.
(د) انسان پیر ناتوان و مریضی که امید بهبودی او نباشد، افطار کرده و در مقابل هر روز یک مد (تقریبا یک کیلو و نیم) از قوت غالب شهر را به مسکینی می‌دهد.
[۱۵۹] به نقل از کتاب: خلاصة الکلام فی احکام الصیام، نوشته‌ی: عبدالله الجار الله ص ۲ و ما بعد آن همراه با تغییرات.