نماز تراویح [۱۷۳]
تراویح یعنی برپا داشتن شب‌های رمضان، لازم به ذکر است که بعد از نماز عشا تا طلوع فجر به عنوان وقت نماز تراویح محسوب می‌گردد، پیامبر جپیروانش را برای برپا داشتن شب‌های رمضان تشویق نموده و می‌فرماید:
«من قام رمضان إیماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه».
«هرکس از روی ایمان و باور و برای رضای خدا نماز تراویح را در شب‌های رمضان بگزارد، گناهان پیشین وی آمرزیده می‌شود».
و در صحیح بخاری از حضرت عایشه‌لروایت شده که فرمود: پیامبر جشبی در مسجد نماز می‌خواند، مردم به ایشان اقتدا کردند، شب بعد هم پیامبر جنماز خواند و مردم زیادی جمع شدند؛ سپس شب سوم –یا چهارم– مردم جمع شدند، اما دیگر پیامبرج(از خانه‌اش) بیرون نیامد، هنگام صبح (به یاران خود) فرمود:
«قد رأیت الذی صنعتم فلم یمنعنی من الخروج إلیكم إلاّ أننی خشیت أن تفرض علیكم».
«جمع‌شدن و انتظارتان برای آمدنم را دیدم، ترسیدم که (این نماز) بر شما واجب شود و فقط به همین دلیل پیش شما نیامدم». و این واقعه در رمضان بوده است.
و اما در رابطه با رکعت‌های نماز تراویح، سنت بر آن است که یازده رکعت خوانده شود و در رأس هر دو رکعت سلام داده شود، زیرا هنگامی که از حضرت عایشهل سؤال می‌شود: پیامبر جدر رمضان چه نمازی را می‌خواند؟ در پاسخ گفت:
«ما كان یزید فی رمضان ولا فی غیره على إحدى عشرة ركعة» [۱۷۴].
«پیامبر جدر رمضان و غیر رمضان بیش از یازده رکعت را نمی‌خواند».
و در موطأ امام مالک از محمد بن یوسف (که مردی معتمد و تأیید شده است) از صحابی پیامبر ج، سائب بن یزیدسروایت شده که عمربن خطابسبه ابی بن کعب و تمیم داری دستور دارد که یازده رکعت را به مردم بگزارند.
و در صورتی که بیش از یازده رکعت نماز خوانده شود، اشکالی ندارد، زیرا هنگامی که در خصوص نماز شب از پیامبر جسؤال می‌شود در پاسخ می‌فرماید:
«صلاة اللیل مثنى مثنى، فإذا خشی أحدكم الصبح صلى ركعة واحدة، تُوتر له ما قد صلى» [۱۷۵].
«نماز شب دو رکعت دو رکعت می‌باشد، وقتی از فرا رسیدن صبح بیم داشتی، قبل از طلوع فجر یک رکعت را به تنهایی بخوان، این رکعت تمام نمازهای دو رکعتی قبل از خودش را به صورت وتر (فرد) در می‌آورد [چون نمازهای قبل از وتر دو رکعتی بوده‌اند و با خواندن یک رکعت وتر به صورت فرد در می‌آید]».
اما مواظبت روی یازده رکعتی که در سنت پیامبر جآمده و گزاردن آن به آرامی و طول دادنش به اندازه‌ای که مردم دجار ناراحتی نشوند، بهتر و کامل‌تر است.
اما اینکه برخی از مردم نماز تراویح را به سرعت می‌خوانند، خلاف شریعت عمل می‌کنند و در صورتی که به یکی از ارکان و واجبات نماز ضرر برسانند و آن را به طور بایسته انجام ندهند، نمازشان باطل می‌گردد.
بسیاری از امام مساجد نماز تراویح را با تأنی و آرامش نمی‌خوانند و این اشتباه است ونباید چنین عمل نمایند، زیرا امام تنها برای خود نماز نمی‌گزارد، بلکه برای خود و برای دیگران نماز می‌گزارد، او همانند والی است و باید شایسته‌ترین عمل را انجام دهد و فقها بیان داشته‌اند که برای امام مکروه است که نمازش را طوری بخواند که مأمومین را از انجام واجبات باز دارد.
و لازم است که مردم روی نماز تراویح حریص باشند و آن را ضایع ننمایند، زیرا در روایت آمده هرکس تا پایان نماز همراه امام بماند پاداش شب‌زنده داری برایش نوشته می‌شود، هرچند که بعد از آن بر رختخوابش بخوابد.
گفتنی است که جایز است زنان نیز برای انجام نماز تراویح بروند، اما مشروط به اینکه حجاب را رعایت نمایند و خود را آرایش و معطر ننمایند که مردان را دچار فتنه کنند.
[۱۷۳] به نقل از رساله‌ی ابن عثیمین [۱۷۴] متفق علیه [۱۷۵] بخاری آن‌را گزارش داده است.