افعالی که اقتدا بدان سنت محسوب میگردد
اگر به ویژگیهای شریف و کردارهای ارزشمند بنگریم، خواهیم دانست که دارای دو قسم میباشند:
• یکی آنکه برای اقتدا بدان فرمانی صادر نشده است.
• آنهم یا به خاطر اینکه در چارچوب اختیار انسان نیست.
بلکه نعمتی خدادادی میباشد که خداوندﻷبه بندهی خود عطا نموده است.
• امثال زیبایی چهرهی ایشان، نسب شریف و خبرگی بیانات آن بزرگوار.
• و یا اینکه از ویژگیهای مخصوص ایشان میباشد، امثال جمع میان نه زن.
• و یا اینکه به سرشت و طبیعت ویا عادات وی تعلق دارد و معنی تشریع در آن ظاهر نمیگردد، امثال نشستن و یا ایستادن ایشان در بعضی اماکن و خوردن برخی خوراکها و پرهیز از بعضی دیگر، چنانکه از خوردن سوسمار امتناع میورزید و گفت:
«لیس بحرام ولکن لم یکن بأرض قومی فأجدنی أعافه» [۲۶۶].
«حرام نیست، ولی چون سوسمار در سرزمین ملت ما وجود ندارد، من از خوردن آن خوشم نمیآید».
افعال پیامبر جوقتی در ردیف این قسم قرار میگیرند، هرچند که بر مباح بودنشان دلالت دارند، اما اقتدا به وی واجب نمیباشد و شامل آیهی زیر نمیباشد که خداوندﻷمیفرماید:
﴿ لَّقَدۡ كَانَ لَكُمۡ فِي رَسُولِ ٱللَّهِ أُسۡوَةٌ حَسَنَةٞ﴾[الأحزاب: ۲۱].
مراد از آیهی فوق این است که به افعال و احوال اختیاری پیامبر جنه طبیعی و عادتی ایشان اقتدا شود.
و همچنین شامل افعالی نمیآید که دلیلی بر تخصیص آن به پیامبر جوارد شده باشد.
در انجام عباداتی که پیامبر جبرای تقرب و نزدیکی به خداوند انجام داده، از ایشان تقلید مینماییم و از او تبعیت میکنیم.
بنابر این لازم و ضروری است که در خصوص عباداتی همچون: نماز، روزه، حج و اذکاری تحقیق شود که پیامبر جبه قصد تقرب و نزدیکی به خداوند متعال انجام داده است تا از کیفیت و اوقات آنها و اندازهی تلاش پیامبر جبرای برپایی آن، آگاهی یابیم.
• و با این کار انسان از اختلاط با بدعت و یا انجام دادن عبادتی در غیر جای خود در امان میماند و در دین با هیچگونه افراطی روبرو نمیشود.
بدعت از طریق کسانی وارد دین شده که سیره و سنت پیامبر جرا چنان مدارسه ننمودهاند که بتوانند عبادات صحیح را از باطل، جدا سازند.
[۲۶۶] متفق علیه