حکم روزه و فواید آن
یکی از نام‌های مبارک خدواندﻷ، حکیم است و حکیم به کسی گفته می‌شود که متصف به حکمت و دانایی باشد و حکمت نیز یعنی محکم‌کاری و انجام دادن امورات به طور شایسته و در جای ویژه‌ی خود؛ بنابر این می‌فهمیم که هر آنچه که خداوندﻷآفریده و یا تشریع نموده حاوی حکمتی رسا است و در نهایت اتقان می‌باشد.
و روزه‌ای که خداوند تشریع نموده و بر بندگانش واجب گردانده است، حاوی حکمت و فواید زیادی می‌باشد که به پاره‌ای از آنان اشاره می‌نماییم:
(۱) از جمله حکمت و فلسفه‌های روزه این است که بنده با دوری از علاقه‌مندی‌هایی هم‌چون: خوردن، نوشیدن و همبستری با همسر به نیت کسب رضایت خداوند و رسیدن به بهشت ابدی، از خداوند نزدیک می‌شود و با این کار اعلام می‌دارد که محبوبات و علاقه‌مندی‌های الهی را بر محبوبات خود ترجیح داده و قیامت را بر دنیا بر می‌گزیند.
(۲) و از جمله حکمت‌های روزه این است که روزه انسان را به تقوی می‌رساند، خداوندﻷمی‌فرماید:
﴿ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ ١٨٣ ﴾[البقرة: ۱۸۳].
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بر شما روزه واجب شده است، همانگونه که بر کسانی که پیش از شما بوده‌اند واجب بوده است، تا باشد که پرهیزگار شوید».
روزه‌دار وظیفه دارد که تقوای الهی (پیروی از مأمورات و پرهیز از منهیات) را کسب نماید، و این هدف اصلی از روزه است و خداوند نمی‌خواهد با منع خوردن، نوشیدن و همبستری انسان روزه‌گیر را تعذیب نماید، پیامبر جفرمود:
«من لم یدع قول الزور [۱۶۵]والعمل به [۱۶۶]والجهل [۱۶۷]فلیس لله حاجة فی أن یدع طعامه وشرابه» [۱۶۸].
«هرکس (در ماه رمضان) سخن دروغ و عمل به آن را ترک نکند، خداوند نیازی به ترک غذا و نوشیدنی از جانب وی ندارد(یعنی روزه‌اش مقبول نیست».
در صورتی که روزه‌دار طبق آیه و حدیث فوق عمل نماید، روزه نفس و روان وی را تربیت کرده و اخلاق و رفتارش را مهذب می‌نماید و با سپری شدن رمضان آثاری عمیق بر روان، اخلاق و رفتارش به جای می‌ماند.
(۳) و از جمله حکمت‌های روزه این است که ثروتمندان ارزش نعمت الهی (ثروت) را درمی‌یابند، نظر به اینکه بسیار آسان به خواسته‌های نفسانی خود اعم از خوردن، نوشیدن و همبستری با همسرشان دست می‌یابند و هرآنچه که خداوند برای آنان مباح گردانده و در سرنوشت‌شان ثبت نموده، در دست‌رسشان قرار می‌گیرد، پس با روزه‌ی رمضان خداوند را در برابر نعمت‌هایش شکر می‌نماید و به یاد تهیدستانی می‌افتد که همانند وی زندگی مرفهی را ندارند، از این‌رو با بخشش صدقه و احسان بر آنان مهربانی می‌ورزد.
(۴) و یکی دیگر از فلسفه‌های روزه، تمرین برای کنترل نفس و راهنمایی آن به سوی آنچه مایه‌ی خیر و سعادت وی در دنیا و آخرت می‌شود و او را از خصایص و ویژگی‌هایی دور می‌سازد که او را به انسانی حیوان صفت تبدیل می‌نمایند و توان دفاع از نفس خود در برابر لذایذ و شهوت‌های زودگذر را از دست می‌دهد. انسان مسلمان نفس سرکشش را در آن پرورش می‌دهد و برای مدتی آن را از لذایذ و شهوات مباح باز می‌دارد.
(۵) و از جمله حکمت‌های روزه، فایده‌های سلامتی ناشی از کم‌خوری و آرام شدن دستگاه گوارش برای مدت زمانی معین و بر کندن پاره‌ای از فضولات و رطوبات مضر برای جسم انسان و ... می‌باشد.
[۱۶۵] مراد از آن سخن دروغ، غیبت، ناسزاگویی و سایر اعمال حرام می‌باشد. [۱۶۶] مراد انجام دادن هر عمل حرامی اعم از تجاوز به حقوق مردم، خیانت، فریب، آزار رساندن به مردم و چپاول کردن اموال مردم و...است، گفتنی است که گوش فرا دادن به آوازها و موسیقی‌های حرام نیز شامل عمل به حرام می‌باشد. [۱۶۷] ابلهی و عدم هوشمندی در سخن و اعمال روزانه. [۱۶۸] بخاری آن‌را روایت کرده است.