مبانی اسلام

فهرست کتاب

احکامی در خصوص سجده‌ی سهو در نماز

احکامی در خصوص سجده‌ی سهو در نماز

(۱) هرگاه در نماز سهو نمود و رکوع، سجده‌، قیام و یا قعودی را اضافه‌ نمود، باید سلام بدهد، سپس در برابر آن عمل اشتباهی که‌ در نماز انجام داده‌ سجده‌ی سهو را می‌برد و دوباره‌ سلام می‌دهد.

به‌ عنوان مثال: اگر در نماز ظهر برای رکعت پنجم بلند شد، سپس کسی به‌ او تذکر داد و یا اینکه‌ خود به‌ یاد آورد که‌ اشتباه کرده‌، باید بدون سردادن تکبیر به‌ خواندن تشهد (تحیات) برگردد و سلام می‌دهد، سپس دو سجده‌ی سهو می‌برد و دوباره‌ سلام می‌دهد، و در صورتی که‌ تا پایان رکعت اضافی از اضافه‌ بودن آن، اطلاع پیدا نکرد، باز دو سجده‌ی سهو می‌برد و سلام می‌دهد.

هرگاه قبل از پایان نماز از روی فراموشی سلام داد، سپس بلافاصله‌ کسی به‌ او تذکر داد و یا اینکه‌ خود به‌ یاد آورد که‌ اشتباه کرده‌، باید رکعات باقی مانده‌ را از سربگیرد و بعد سلام بدهد؛ سپس سجده‌ی سهو را برده‌ و دوباره‌ سلام می‌دهد.

به‌ عنوان مثال: اگر نماز ظهر را می‌خواند و در رکعت سوم سلام داد، سپس کسی به‌ او تذکر داد و یا اینکه‌ خود به‌ یاد آورد که‌ اشتباه کرده‌، باید بلافاصله‌ رکعت چهارمی را اضافه‌ کند و سلام بدهد؛ اما در صورتی که‌ بعد از مدت‌زمانی طولانی به‌ اشتباه خود پی‌ برد، باید نماز را از اول اعاده‌ نماید.

(۲) هرگاه از روی فراموشی تشهد اول و یا امثال آن را ترک نمود، باید در برابر آن اشتباه، قبل از سلام دادن سجده‌ی سهو ببرد، اما اگر قبل از اینکه‌ به‌ رکن بعدی انتقال یابد، به‌ اشتباه خود پی برد، پس باید آن را انجام دهد و هیچ حکم دیگری به‌ او تعلق نمی‌گیرد، و در صورتی که‌ قبل از رسیدن به‌ رکن بعدی متذکر شد که‌ اشتباه می‌کند، باید برگردد و آن را انجام دهد.

به‌ عنوان مثال: هرگاه تشهد اول را فراموش کرد و برای‌ رکعت سوم به‌ طور کامل بلند شد، در این‌صورت نباید برای تشهد برگردد، بلکه‌ قبل از اینکه‌ سلام بدهد، دو بار سجده‌ی سهو را می‌برد، و در صورتی که‌ برای تشهد بنشیند، اما از روی فراموشی تشهد را نخواند، سپس قبل از اینکه‌ بلند شود، متذکر شد که‌ باید تشهد بخواند، پس آن را انجام داده‌ و هیچ حکمی به‌ او تعلق نمی‌گیرد، و اگر قبل از اینکه‌ کاملا بلند شود، به‌ یاد آورد که‌ باید تشهد بخواند، پس باید برای خواندن تشهد برگردد و نماز را کامل نماید. ضمنا دانشمندان گفته‌اند: باید به‌ خاطر آن حرکت اضافی که‌ بلند شده‌، دو سجده‌ی سهو را ببرد. و خدا بهتر می‌داند.

(۳) هرگاه در نماز مشکوک شد که‌ آیا دو رکعت خوانده‌ یا سه‌ رکعت؟ و در گمان او هیچ یک از آن دو بر دیگری نمی‌چربید، پس باید یقین را در نظر گیرد که‌ همان رکعت کمتر است، سپس قبل از اینکه‌ سلام بدهد دو بار سجده‌ی سهو را می‌برد.

به‌ عنوان مثال: اگر در رکعت دوم نماز ظهر مشکوک شد که‌ آیا دارد رکعت دوم را می‌خواند یا رکعت سوم؟ و نزد وی هیچ یک از این دو گمان بر دیگری نمی‌چربید، پس باید آن را به‌ عنوان رکعت دوم قرار بدهد و نماز را ادامه‌ دهد، سپس قبل از اینکه‌ سلام بدهد، دو سجده‌ی سهو را می‌برد.

(۴) هرگاه‌ مشکوک شد که‌ آیا دو رکعت خوانده‌ یا سه‌ رکعت؟ و در گمانش یکی از آن دو بر دیگری می‌چربید، پس باید آن را در نظر بگیرد، خواه کمتر باشد یا اینکه‌ بیشتر، و قبل از اینکه‌ سلام بدهد دو سجده‌ی سهو را می‌برد.

به‌ عنوان مثال: هرگاه در رکعت دوم نماز ظهر مشکوک شد که‌ آیا دارد رکعت دوم را می‌خواند یا رکعت سوم؟ و این گمان نزد او قوی‌تر بود که‌ رکعت سوم را می‌خواند، پس باید آن را به‌ عنوان رکعت سوم قرار بدهد و نماز را کامل می‌خواند و سلام می‌دهد، سپس دو سجده‌ی سهو را برده‌ و سلام می‌دهد.

و در صورتی که‌ قبل از پایان نماز شک به‌ او دست دهد، توجهی بدان نمی‌نماید، مگر اینکه‌ یقین حاصل نماید.

و اگر چنان بود که‌ بسیار مشکوک می‌شد، پس توجهی به‌ شک و گمان نمی‌نماید، زیرا او به‌ عنوان شخصی وسوسه‌گر شناسایی می‌شود.