نوع دوم: شرک اصغر (کوچک)
این نوع دوم به زیر مجموعههای کوچکتری هم تقسیم بندی میشود، از جمله:
الف) ریای اندک [۱۴]: مثل اینکه کسی در نماز، روزه و صدقاتش غیر خدا را مد نظر داشته و با انجام کردارهای بد، شفافیت و زلال حسناتش را مکدر نماید، پیامبر نور و رحمت جدر اینباره میفرماید:
«أخْوَفُ ما أخافُ علیكم الشِّركُ الأصغر»، فسئل عنه فقال: «الریاء» [۱۵].
بنابراین هر عبادتی به منظور کسب رضای مردم انجام پذیرد، ریا محسوب میگردد، در حدیثی به سند مرفوع از شداد بن اوس آمده است:
«من صلى یرائی فقد أشرك، ومن صام یرائی فقد أشرك، ومن تصدق یرائی فقد أشرك» [۱۶].
«هرکس نماز، روزه و صدقه را به صورت ریا و برای غیر خدا انجام دهد، دچار شرک شده است».
ب) سوگندخوردن به غیر خدا، مانند سوگند خوردن به پیامبر، کعبه و نیاکان، در صحیح بخاری و مسلم به سند مرفوع از ابن عمر آمده است:
«إن الله ینهاكم أن تحلفوا بآبائكم. من كان حالفاً فلیحلف بالله أو لیصمت».
«خداوند شما را از سوگند یادکردن به نیاکانتان نهی میکند، هرکه سوگند میخورد باید یا به خدا سوگند بخورد یا ساکت باشد».
ج) گفتن جملاتی همچون: هرچه خدا و تو بخواهید، این از خدا و تو است، جز خدا و تو کسی ندارم، به خدا و تو توکل میکنم و اگر خدا و تو نمیبود چنین و چنان نمیشد. گاهی اوقات گفتن همین جملات بنابر نیت درونی گویندهاش موجب شرک اکبر میگردد.
[۱۴] إمام أحمد ۴: ۱۲۶، وابن ماجه ۲: ۱۴۰۶ از شداد بن أوس. و أحمد نیز آن را از محمود بن لبید (۵: ۴۲۸) نقل کرده است. [۱۵] أحمد۴: ۱۲۶ از شداد بن أوس نقل نموده است. [۱۶] متفق علیه، بخاری ۳/ ۱۹۵ ، و مسلم ۱/۹۲ آن را از ابوهریره نقل کردهاند.