تفسیر سوره‌ی بینه
﴿ لَمۡ يَكُنِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ مُنفَكِّينَ حَتَّىٰ تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡبَيِّنَةُ ١ رَسُولٞ مِّنَ ٱللَّهِ يَتۡلُواْ صُحُفٗا مُّطَهَّرَةٗ ٢ فِيهَا كُتُبٞ قَيِّمَةٞ ٣ وَمَا تَفَرَّقَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡبَيِّنَةُ ٤ وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ حُنَفَآءَ وَيُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُواْ ٱلزَّكَوٰةَۚ وَذَٰلِكَ دِينُ ٱلۡقَيِّمَةِ ٥ إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَآۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ شَرُّ ٱلۡبَرِيَّةِ ٦ إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ خَيۡرُ ٱلۡبَرِيَّةِ ٧ جَزَآؤُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ جَنَّٰتُ عَدۡنٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ ذَٰلِكَ لِمَنۡ خَشِيَ رَبَّهُۥ ٨ ﴾[سورة البینه].
خداوند می‌فرماید: ﴿ لَمۡ يَكُنِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ ﴾مراد همه کسانی است که از پیروان انبیاء بوده ولیکن بر اثر فاصله زیاد زمانی از آیین آسمانی منحرف شده‌اند و به کفر و شرک افتاده‌اند ﴿ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ ﴾مراد همه کسانی است که بت یا آتش و مانند این‌ها را پرستیده‌اند و کتاب الهی هم نداشته‌اند، ﴿ مُنفَكِّينَ ﴾به حال خود رهاشدگانی که کفر ورزیده و برای غیر خدا عبادت نمایند، ﴿ حَتَّىٰ تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡبَيِّنَةُ ١ ﴾حجّت و برهان واضح و فراگیر، منظور از دلیل واضح ﴿ رَسُولٞ مِّنَ ٱللَّهِ ﴾پیغمبری از پیغمبرانی است که مشعل آئین آسمانی را فرا راه کاروان بشری می‌دارد؛ آنان را به سوی توحید و یکتا پرستی و بندگی خالصانه فرا می‌خواند و قرآنی را برای او فرستاده که آن را تلاوت می‌کنند تا حکمت را بدان‌ها بیاموزد، و آنان را پاک بگرداند و از تاریکی‌ها به سوی نور و روشنایی رهنمودشان گرداند، که مراد از آن دین اسلام است. ﴿ يَتۡلُواْ صُحُفٗا مُّطَهَّرَةٗ ٢ ﴾در برابر شیطان محفوظ می‌ماند و جز پاکان که فرشتگان هستند، کسی بدان دست نمی‌یابد، ﴿ فِيهَا كُتُبٞ قَيِّمَةٞ ٣ ﴾در مصحف خداوند اخبار و رویدادهای راست و فرامینی عادلانه وجود دارد که انسان را به حق و به راه مستقیم می‌رساند، بنابراین غریب و عجیب نیست اگر مطیع آن نشوند و در برابر آن سر خم نکنند، زیرا آنان اختلاف پیدا نکردند ﴿ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡبَيِّنَةُ ٤ ﴾مگر بعد از اینکه دلیلی به دستشان می‌رسد که موجب اتحاد و همبستگی می‌شود، ﴿ وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ حُنَفَآءَ ﴾و انگهی در تمامی شریعت‌ها به آن‌ها امر نشده بود جز اینکه خدا را به تنهایی و با اخلاص عبادت و پرستش کنند و از بندگی برای طاغوت سرباز زنند، ﴿ وَيُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُواْ ٱلزَّكَوٰةَۚ وَذَٰلِكَ دِينُ ٱلۡقَيِّمَةِ ٥ ﴾از این‌رو نماز و زکات را مخصوصا نام برده است؛ چون دارای شرفند و هرکس آن دو را انجام دهد همانند آن است که تمام شریعت را اجرا نموده است، زیرا توحید و اخلاص، دین و آیینی ارزشمند و پایدار هستند. ﴿ إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ﴾یعنی عذاب و شدت انتقام دوزخ آنان را در بر می‌گیرد، ﴿ خَٰلِدِينَ فِيهَآۚ﴾عذاب از آنان دور نخواهد گشت، ﴿ أُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ شَرُّ ٱلۡبَرِيَّةِ ٦ ﴾«آنان بدون شک بدترین انسانها هستند»، زیرا آنان حق را بعد از شناسایی، جا گذاشتند و خسارتمند دنیا و آخرت شدند.
﴿ إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ خَيۡرُ ٱلۡبَرِيَّةِ ٧ ﴾(بی‌گمان کسانی که مؤمنند و کارهای شایسته و بایسته می‌کنند، آنان مسلّماً خوبترین انسانها هستند)، زیرا آنان بعد از شناخت خداوندﻷبه پرستش وی روی آوردند و هیچ احدی را به عنوان شریک او قرار ندادند و در نهایت به بهشت ابدی نایل آمدند. ﴿ جَزَآؤُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ جَنَّٰتُ عَدۡنٖ ﴾یعنی با توجه به عبادت مخلصانه‌ای که برای خدا انجام داده‌اند و به ایمان و عمل صالح چنگ فرا زده‌اند، پاداش آنان در پیشگاه پروردگارشان باغ‌های بهشتی است که جای ماندگاری است، ﴿ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ ﴾و (رودبارها در زیر (کاخ‌ها و درخت‌های) آن روان است. جاودانه برای همیشه در آن‌جا خواهند ماند، خدا از ایشان راضی و ایشان هم از خدا خوشنودند، زیرا انواع احترام را برای آنان فراهم ساخته و خواسته‌هایی را برایشان فراهم نموده که نه چشم آن را دیده و نه گوش چنین چیزی را شنیده و نه به دل کسی خطور نموده است، ﴿ ذَٰلِكَ لِمَنۡ خَشِيَ رَبَّهُۥ ٨ ﴾این (همه نعمت و خوشی) از آنِ کسی خواهد بود که از پروردگار خویش بهراسد و از معصیت دوری گزیند و فرامین او را عملی نماید، تا به بهشت ابدی او دست یابد.