سورۀ جَاثیَه

این سوره مکی و ۳۷ آیه است بجز آیۀ ۱۴

اسباب نزول آیۀ ۲۳: ﴿أَفَرَءَيۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ وَأَضَلَّهُ ٱللَّهُ عَلَىٰ عِلۡمٖ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمۡعِهِۦ وَقَلۡبِهِۦ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِۦ غِشَٰوَةٗ فَمَن يَهۡدِيهِ مِنۢ بَعۡدِ ٱللَّهِۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ٢٣﴾[الجاثية: ۲۳] [۱۲۱۳].

۹۵۲- ک: ابن منذر و ابن جریر از سعید بن جبیر روایت کرده اند: قریش مدتی یک سنگ را عبادت می‌کردند و چون سنگ خوبتر از سنگ اول به دست می‌آوردند، اولی را به دور می‌انداختند و به عبادت سنگ برتر می‌پرداختند. در این خصوص خدا أ آیۀ ﴿أَفَرَءَيۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ﴾ را نازل کرد.

اسباب نزول آیۀ ۲۴: ﴿وَقَالُواْ مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا ٱلدُّنۡيَا نَمُوتُ وَنَحۡيَا وَمَا يُهۡلِكُنَآ إِلَّا ٱلدَّهۡرُۚ وَمَا لَهُم بِذَٰلِكَ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِنۡ هُمۡ إِلَّا يَظُنُّونَ٢٤﴾[الجاثية: ۲۴] [۱۲۱۴].

۹۵۳- ک: ابن جریر از ابوهریره س روایت کرده است: مشرکان می‌گفتند: این شب و روز است که باعث هلاکت ما می‌شوند. آنگاه خدا ﴿وَقَالُواْ مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا ٱلدُّنۡيَا نَمُوتُ وَنَحۡيَا وَمَا يُهۡلِكُنَآ إِلَّا ٱلدَّهۡرُ﴾ را نازل کرد [۱۲۱۵].

***

[۱۲۱۳] ترجمه: «آیا دیده‏اى کسى را که خواسته [هاى نفسانى‏] اش را معبود خود گرفت و خداوند با وجود دانش او را بیراه گذارد و بر گوش و دل او مهر نهاد و بر دیده‏اش پرده قرار داد؟ پس چه کسى پس از خدا او را هدایت کند؟ آیا پند نمى‏گیرید»؟ [۱۲۱۴] ترجمه: «و گفتند: آن (زندگى) جز زندگانى این جهانى ما نیست. مى‏میریم و زنده مى‏شویم و جز زمانه ما را هلاک نمى‏سازد. و آنان به این [امر] هیچ علمى ندارند. آنان جز گمان نمى‏پردازند». [۱۲۱۵] در المنثور ۵ / ۷۵۸، طبری ۳۱۲۰۷ و ابن کثیر ۶۰۱۷.