سورۀ مَعارِج

این سوره مکی و ۴۴ آیه است

اسباب نزول آیۀ ۱: ﴿سَأَلَ سَآئِلُۢ بِعَذَابٖ وَاقِعٖ١﴾ [۱۴۲۲].

۱۱۳۱- نسائی و ابن ابوحاتم از ابن عباس ب روایت کرده اند: نظر بن حارث گفت: خدایا! اگر این قرآن حق و از جانب تو فرستاده شده است، بر ما از آسمان سنگ ببار. آنگاه ﴿ سَأَلَ سَآئِلُۢ﴾ نازل شد [۱۴۲۳].

۱۱۳۲- ابن ابوحاتم از سدی روایت می‌کند: نضر بن حارث در مکه گفت: خدایا! اگر قرآن حق بوده و از جانب تو فرستاده شده است بر ما از آسمان سنگ ببار، همان جا خدای بزرگ ﴿ سَأَلَ سَآئِلُۢ﴾ را در بارۀ او نازل کرد. خدا در بدر بر او عذاب فرستاد.

اسباب نزول آیۀ ۲: ﴿لِّلۡكَٰفِرِينَ لَيۡسَ لَهُۥ دَافِعٞ٢﴾ [۱۴۲۴].

۱۱۳۳- ک: ابن منذر از حسن س روایت کرده است: وقتی ﴿سَأَلَ سَآئِلُۢ بِعَذَابٖ وَاقِعٖ١﴾ نازل شد. گروهی از مردم گفتند: این عذاب بر که واقع خواهد شد؟ پس خدای متعال آیۀ ﴿لِّلۡكَٰفِرِينَ لَيۡسَ لَهُۥ دَافِعٞ٢﴾ را نازل کرد.

***

[۱۴۲۲] ترجمه: «خواهنده‏اى عذابى وقوع یافتنى براى کافران طلب کرد». [۱۴۲۳] حسن است، نسائی در «تفسیر» ۶۴۰ روایت کرده است. اسنادش به شرط بخاری است، در این اسناد منهال راستگوست و گاهی توهم می‌کند. حاکم ۲ / ۵۰۲ از اعمش از سعید بن جبیر روایت کرده و گفته است: این حدیث به شرط بخاری و مسلم صحیح است، اما روایت نکرده اند. ذهبی در «تلخیص» گفته: این به شرط بخاری است. و سیوطی در «در المنثور» ۴ / ۴۱۵ می‌گوید: این را فریابی، عبد بن حمید، ابن ابوحاتم و ابن مردویه هم از ابن عباس روایت کرده اند. در سورۀ انفال گذشت. «زاد المسیر» ۱۴۸۶ به تخریج محقق. [۱۴۲۴] ترجمه: «آن هیچ باز دارنده‏اى ندارد».