سورۀ ق

این سوره مکی و ۴۵ آیه است

اسباب نزول آیۀ ۳۸ – ۳۹: ﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ وَمَا مَسَّنَا مِن لُّغُوبٖ٣٨﴾.

۱۰۱۲- حاکم به قسم صحیح از ابن عباس ب روایت کرده است: یهود خدمت رسول الله ج آمد و از خلقت آسمان‌ها و زمین سؤال کرد. گفت: خدا زمین را در روز یکشنبه و دوشنبه آفریده است و کوه‌ها را با همه منافع آن‌ها در روز سه شنبه آفریده است، و در روز چهارشنبه درخت‌ها، آب، شهرها، آبادی‌ها و خرابی‌ها را آفریده است و در روز پنجشنبه آسمان را آفریده است و در روز جمعه تا سه ساعت مانده به پایان روز رستگاران آفتاب، ماه و فرشتگان را آفریده است و در سه ساعت باقی‌مانده ساعت اول مرگ را آفریده که مخلوقات زنده در وقت معین مرگ را لبیک می‌گویند. در ساعت دوم در تمام اشیای که مورد استفادۀ انسان‌ها هستند آفت و بلا افکنده است، در ساعت سوم آدم ÷ را خلق کرد و او را در بهشت جا داد و ابلیس را امر کرد که به آدم سجده کند و در آخر همین ساعت آدم را از بهشت اخراج کرد. یهود گفت: ای محمد، سپس خدا چه کرد؟ گفت: ﴿ٱلرَّحۡمَٰنُ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ ٱسۡتَوَىٰ٥﴾[طه: ۵]. گفتند: اگر کامل می‌کردی ثابت می‌شد که همه گفتارت راست و درست است. یهود مدعی شد که خدا پس از انجام این اعمال به استراحت پرداخت. پیامبر از ادعای آن‌ها خشمگین شد. پس آیۀ ﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ وَمَا مَسَّنَا مِن لُّغُوبٖ٣٨ فَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ﴾ [۱۲۸۵] نازل شد [۱۲۸۶].

اسباب نزول آیۀ ۴۵: ﴿نَّحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَا يَقُولُونَۖ وَمَآ أَنتَ عَلَيۡهِم بِجَبَّارٖۖ فَذَكِّرۡ بِٱلۡقُرۡءَانِ مَن يَخَافُ وَعِيدِ٤٥﴾ [۱۲۸۷].

۱۰۱۳- ک: ابن جریر از طریق عمرو بن قیس ملائی از ابن عباس ب روایت کرده است: عده‌ای گفتند: ای رسول خدا، کاش ما را می‌ترساندی، پس ﴿فَذَكِّرۡ بِٱلۡقُرۡءَانِ مَن يَخَافُ وَعِيدِ﴾ نازل شد [۱۲۸۸].

۱۰۱۴- و از عمرو بن قیس به قسم مرسل مثل این روایت کرده است [۱۲۸۹].

***

[۱۲۸۵] ترجمه: «و به راستى آسمان‌ها و زمین و آنچه را که در بین آن دوست در شش روز آفریدیم. و هیچ خستگى به ما نرسید. پس بر آنچه مى‏گویند شکیبا باش». [۱۲۸۶] حاکم ۲ / ۵۴۳ و واحدی در «اسباب نزول» ۷۶۹ از ابوبکر بن عیاش از ابوسعد بقال از عکرمه از ابن عباس روایت کرده اند. طبری ۳۱۹۶۰ از ابوسنان از ابوبکر روایت کرده است. «زاد المسیر» ۱۳۴۳ تخریج محقق. [۱۲۸۷] ترجمه: «ما به آنچه مى‏گویند داناتریم و تو بر آنان زورگوى نیستى. پس کسى را که از بیم من مى‏ترسد، با قرآن پند ده». [۱۲۸۸] طبری ۳۲۰۰۵ از ایوب از عمرو ملائی از ابن عباس روایت کرده است و بازهم ۳۲۰۰۶ از ملائی به قسم مرسل روایت کرده است. و مدار هردو اسناد بر ایوب بن یسار است که ضعیف است. «تفسیر بغوی» ۴ / ۲۲۸. [۱۲۸۹] تفسیر طبری، همان منبع، ج ۲۶، ص ۱۸۵.