اسباب نزول آیات قرآن کریم ترجمه لباب النقول

فهرست کتاب

سورۀ قَمَر

سورۀ قَمَر

این سوره مکی و ۵۵ آیه است

اسباب نزول آیۀ ۱ – ۲: ﴿ٱقۡتَرَبَتِ ٱلسَّاعَةُ وَٱنشَقَّ ٱلۡقَمَرُ١.

۱۰۲۴- بخاری، مسلم و حاکم – عبارت و لفظ از حاکم است – از ابن مسعود روایت کرده اند: قبل از هجرتِ پیامبر، من در مکه مشاهده کردم که ماه دو پاره شد. مشرکان گفتند: محمد ماه را جادو کرد. پس آیۀ ﴿ٱقۡتَرَبَتِ ٱلسَّاعَةُ وَٱنشَقَّ ٱلۡقَمَرُ١ نازل شد [۱۳۰۴].

۱۰۲۵- ترمذی از انس س روایت کرده است: اهل مکه از پیامبر معجزه خواستند. بنابراین ماه در مکه دو شق شد. پس ﴿ٱقۡتَرَبَتِ ٱلسَّاعَةُ وَٱنشَقَّ ٱلۡقَمَرُ١ وَإِن يَرَوۡاْ ءَايَةٗ يُعۡرِضُواْ وَيَقُولُواْ سِحۡرٞ مُّسۡتَمِرّٞ٢ [۱۳۰۵]، نازل شد [۱۳۰۶].

اسباب نزول آیۀ ۴۵: ﴿سَيُهۡزَمُ ٱلۡجَمۡعُ وَيُوَلُّونَ ٱلدُّبُرَ٤٥ [۱۳۰۷].

۱۰۲۶- ابن جریر از ابن عباس ب روایت کرده است: در روز بدر مشرکان گفتند: ما جماعتی نیرومند و پیروز هستیم. پس خدا ﴿سَيُهۡزَمُ ٱلۡجَمۡعُ وَيُوَلُّونَ ٱلدُّبُرَ٤٥ را نازل کرد.

اسباب نزول آیۀ ۴۷ – ۴۹: ﴿إِنَّ ٱلۡمُجۡرِمِينَ فِي ضَلَٰلٖ وَسُعُرٖ٤٧.

۱۰۲۷- مسلم و ترمذی از ابوهریره س روایت کرده اند: مشرکان قریش آمدند و با رسول خدا ج در مورد قضا و قدر به جدل و گفتگو پرداختند. پس خدای بزرگ آیۀ ﴿إِنَّ ٱلۡمُجۡرِمِينَ فِي ضَلَٰلٖ وَسُعُرٖ٤٧ يَوۡمَ يُسۡحَبُونَ فِي ٱلنَّارِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمۡ ذُوقُواْ مَسَّ سَقَرَ٤٨ إِنَّا كُلَّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَٰهُ بِقَدَرٖ٤٩ [۱۳۰۸]، را نازل کرد [۱۳۰۹].

***

[۱۳۰۴] عبدالرزاق در «تفسیر» ۳۰۵۹ و از طریق او حاکم ۲ / ۴۷۱ از ابن مسعود روایت کرده اند. اسناد این به شرط بخاری و مسلم صحیح است. بخاری ۳۸۶۰، مسلم ۲۸۰۰ ح ۴۴، ترمذی ۳۲۸۵، احمد ۱ / ۳۷۷، ابن حبان ۶۴۹۵ نیز از ابن مسعود به قسم صحیح به همین معنی روایت کرده اند. «تفسیر ابن کثیر» ۶۴۳۸ تخریج محقق. [۱۳۰۵] ترجمه: «قیامت نزدیک شد و ماه شکافت. و اگر [کافران‏] نشانه‏اى [از نشانه‏هاى خداوند] را ببینند روى گردانند و گویند: جادویى مؤثّر است». [۱۳۰۶] صحیح است، بخاری ۴۸۶۷، مسلم ۲۸۰۲، ترمذی ۳۲۸۶ و نسائی در «تفسیر» ۵۷۴ از انس روایت کرده اند. اگرچه انس در این دوران نبود، اما از ابن مسعود یا از شخص دیگری که در مکه مسلمان شده شنیده است. «تفسیر شوکانی» ۲۵۳۵ تخریج محقق. در نزد شیخین نزول آیه نیست و مراد از «دو بار» دو شق است چنانچه در روایات دیگر آمده است. [۱۳۰۷] ترجمه: «این گروه شکست خواهند خورد و پشت مى‏کنند». [۱۳۰۸] ترجمه: «به راستى گناهکاران در گمراهى و نادانى‏اند. [به یا دآر] روزى که بر چهره‏هایشان در دوزخ کشیده مى‏شوند. [گوییم: طعم‏] آتش دوزخ را بچشید. بى گمان ما هر چیزى را به اندازه مقرر آفریده‏ایم». [۱۳۰۹] صحیح است، مسلم ۲۶۵۶، ترمذی ۲۱۵۷ و ۳۲۹۰، ابن ماجه ۸۳ و واحدی ۷۷۵ روایت کرده اند. «تفسیر شوکانی» ۲۵۴۶ تخریج محقق.