سورۀ انسان

این سوره مکی و ۳۱ آیه است

اسباب نزول آیۀ ۸: ﴿وَيُطۡعِمُونَ ٱلطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ مِسۡكِينٗا وَيَتِيمٗا وَأَسِيرًا٨﴾ [۱۴۵۱].

۱۱۵۹- ابن منذر از ابن جریج روایت کرده است: نبی اکرم ج مسلمانان را اسیر نمی‌گرفت. لیکن این کلام خدا ﴿وَأَسِيرًا﴾ در مورد اسرای مشرکین است که آن‌ها را به خاطر فدیه اسیر می‌گرفتند. بعد از نزول این آیه رسول خدا [در روز بدر] دستور داد که با اسیران خوش‌رفتاری کنند [۱۴۵۲].

اسباب نزول آیۀ ۲۰: ﴿وَإِذَا رَأَيۡتَ ثَمَّ رَأَيۡتَ نَعِيمٗا وَمُلۡكٗا كَبِيرًا٢٠﴾ [۱۴۵۳].

۱۱۶۰- ک: ابن منذر از عکرمه روایت کرده است: عمر بن خطاب س نزد پیامبر ج آمد. آن بزرگوار بر روی بوریایی بافته شده از شاخۀ درخت خرما خوابیده بود و اثر بوریا بر پهلوی مبارک آن حضرت دیده می‌شد. برای همین عمر فاروق گریه کرد. رسول اکرم از او پرسید: علت گریه‌ات چیست؟ گفت: پادشاهی و شان و شوکت کسری، هرمز و زمامدار حبشه را به یاد آوردم و حالت شما را دیدم که پیامبر هستی و در روی بوریایی از شاخۀ درخت خرما می‌خوابی. رسول خدا گفت: آیا خوشنود نمی‌شوی؟ سهم آن‌ها تنها دنیا و نعمت‌های آخرت نصیب ماست. پس خدا آیۀ ﴿وَإِذَا رَأَيۡتَ ثَمَّ رَأَيۡتَ نَعِيمٗا وَمُلۡكٗا كَبِيرًا٢٠﴾ را نازل کرد [۱۴۵۴].

اسباب نزول آیۀ ۲۴: ﴿فَٱصۡبِرۡ لِحُكۡمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعۡ مِنۡهُمۡ ءَاثِمًا أَوۡ كَفُورٗا٢٤﴾ [۱۴۵۵].

۱۱۶۱- ک: عبدالرزاق، ابن جریر و ابن منذر از قتاده روایت کرده اند: ابوجهل گفت: اگر ببینم که محمد نماز می‌خواند گردنش را می‌زنم. پس ﴿وَلَا تُطِعۡ مِنۡهُمۡ ءَاثِمًا أَوۡ كَفُورٗا﴾ نازل شد [۱۴۵۶].

***

[۱۴۵۱] ترجمه: «و خوراک را- به رغم دوست داشتنش- به بینوا و یتیم و اسیر مى‏بخشند». [۱۴۵۲] [در المنثور، ناشر دار الفکر بیروت، ج ۸، ص ۳۷۱]. [۱۴۵۳] ترجمه: «و چون بنگرى، نعمت بسیار و فرمانروایى بزرگى مى‏بینى». [۱۴۵۴] «در منثور» ۶ / ۴۸۹. [۱۴۵۵] ترجمه: «پس براى حکم پروردگارت شکیبا باش و از گناهکار یا ناسپاسى از آنان فرمان مبر». [۱۴۵۶] عبدالرزاق ۳۴۴۲، طبری ۳۵۸۶۷.