سنت و جایگاه آن در شریعت اسلامی

فهرست کتاب

نمونه‌هایی برای الحاق از راه قیاس

نمونه‌هایی برای الحاق از راه قیاس

۱- خداوند ربا را حرام کرده است و حال اینکه ربای زمان جاهلیت آن بود که قرض را با قرض فسخ می‌کردند بدینگونه که جویندۀ قرض می‌گفت یا قرضم را بده و یا چیزی را برآن بیفزا – و در مدتی دیگری آن را به من باز پس گردان – و چون علت حرام بودن ربا زیاده‌ای است در آن که بدون عوض کرفته ومی شود لذا سنت هر چه را که زیادۀ آنچنانی در آن باشد به همان فسخ قرض به قرض که ربا نام دارد ملحق گردانید و صاحب سنت صفرمود طلا در مقابل نقره و در براتبر نقره گندم و در برابر گندم جو و در برابرجو خرما و در برابر خرما ونمک و در برابر نمک در معاوضه – باید به اندازه هم و مساوی، و هر عرض در مجلس معمله قبض گردد- تماثل و حلول و تقابض موجود باشد – پس هر کس زیاده بدهد یا زیاده بطلبد به حقیقت مرتکب جریمۀ ربا گشته است ولی هر گاه در معاملۀ این اجناس با هم اختلاف داشتند- مثل معامله جو به گندم – پس بفروشید هر طور که دلتان می‌خواهد اما باید تقابض را رعایت کنید.

۲- خداوند جمع بین دو خواهر را در نکاح حرام کرده است و باز هم در قرآن امده است: ﴿وَأُحِلَّ لَكُم مَّا وَرَآءَ ذَٰلِكُمۡ[النساء: ٢٤ ]. سپس از پیامبر خدا به وسیله قیاس از جمع بین زن و عمه و یا خاله‌اش نهی نمود زیرا آن علتی که بخاطرش جمع بین دو خواهر ذم شده است در اینجا نیز موجود است و آن علت همانست که در حدیث به این عبارت «زیرا شما اگر آن کار- جمع بین دو خواهر – را انجام دهید از همدیگر قطع رحم نموده‌اید و این علت آوردن به وجه قیاس دلالت دارد – یعنی جمع بین دو خواهر بخاطر قطع رحم درست نیست و در جمع بین زن وعمه و یا خاله‌اش قطع رحم هست پس این هم درست نیست.

۳- خداوند بر اثر شیر خوارگی مادران و خواهران شیری را حرام کرده و پیامبر (ص) هم از طریق قیاس ما در خویشاوندان شیری را که در صورت نسبی بودن حرامند، مانند عمه و خاله و دختر برادر و دختر خواهر و نظائر آن، به این دو – مادران و خواهران – ملحق کرده است و فرمود همانا خداوند و بر اثر شیر خوارگی حرامنمود آنچه را که بر اثر نسب حرام کرده است.

طریق پنجم: برگشت دادن تمام احکام تفصیلی سنت به احکام تفصیلی موجود در قرآن – احکام تفصیلی = احکام جزئی در مقابل احکام اجمالی که به معنی کلی است.