۸- امام ابو داوود و سنن او ۲۰۲- ۲٧۵ هجری
او سلیمان بین اشعث بن اسحاق اسدی نجستانی است وی در سال ۲۰۳ هجری بدنیا آمد و در طلب علم به عراق و شام و مصر و خراسان سفر کرد و از شیوخ آن دیار حدیث نوشت چنانکه از مشایخ بخاری و مسلم مانند امام احمد و ابن ابی شیبه و قتیبه بن سعید و غیر آنان حدیث گرفت و نسائی و غیر آن از او حدیث گرفتند و بخاطر حفظ و فهم و پارسایی و دین علما او راستوده‌اند و حاکم ابو عبدالله دربارۀ او گفته است بدون حمایت ابو داوود در عصر خودش امام حدیث بوده است وی در سال ۲٧۵ هجری دارفانی را وداع گفت و سنن خود را در بین پانصد هزار حدیث برگزیده است و تعداد آن به ۴۸۰۰ حدیث رسید که آن را بر احادیث احکام کوتاه نمود و با این کارش وی در میان اصحاب سنن و صحاح نخستین کسی شد که در احادیث احکام تألیف نمود و سنن او احادیثی را در برگرفته که فقهای شهرهای بزرگ اسلامی به آن استدلال کرده‌اند و احکام را بر آن‌ها بنا نموده‌اند بخاطر همین است که امام ابو سلیمان خطابی در معالم السنن گفته است بدانید خدا رحمت کند شما را که کتاب سنن ابی داوود کتاب شریفی است که تا به حال به مثل آن کتابی در دین تألیف نشده است و از نظر همۀ مردم به درجۀ قبول رسیده است پس در بین فرق علما و طبقات فقها با اختلافی که درمذاهب با هم دارند داور شده است پس برای هر یک در آن یک نوبت آبگیری و از آن یک نوشیدنی هست و اعتماد اهل عراق و اهل مصر و بلاد مغرب و. بسیاری از گوشه‌های زمین بر آن است اما اهل خراسان بیشترشان به کتاب محمد بن اسماعیل و مسلم بن الحجاج و کسی که در جمع حدیث در سبک و انتقاد بر شرط آن به جهت آن‌ها حرکت می‌کنتد، علاقه مند بوده‌اند جز اینکه کتاب ابی داوود از نظر نظم نیکوتر و از نظر فقه بیشتر است و کتاب ابی عیسی ترمذی هم کتاب خوبی است و شیوۀ او در تألیف سنن خود آنست که خودش می‌گوید چنانکه ابن صلاح در مقدمۀ خود گفته است [۳۸٩]. و در آن صحیح و شبیه آن و نزدیک به ان را ذکر کرده‌ام و هر حدیثی که در کتاب من دارای ضعف شدید باشد آن را بیان کرده‌ام و هر چه که دربارۀ او چیز‌ی نگفتم پس او صلاحیت دارد و بعضی از حدیث‌ها صحیحتر از بعضی دیگر است [۳٩۰]بعد این مطلب باید گفته شود که بسیاری از اهل تسنن ابی داوود را شرح کرده‌اند که از آن حمله خطابی است متوفای ۳۸۸ هجری و قطب الدین الیمنی الشافعی متوفای ٧۵۲ هجری و شهاب الدین رملی متوفای ۸۴۴ و حافظ منذری متوفای ۶۵۶ آن را اختصار کرده است و ابن القیم متوفای ٧۵۱ آن مختصر را پیراسته است و شرف الحق عظیم آبادی آن را شرح نموده و اسمش را عون المعبود گذاشته است و از هم عصران ما هم شیخ محمود خطاب سبکی شرح مفصلی بر آن نوشته است.
[۳۸٩] مقدمه ابن صلاح ص ۱۸. [۳٩۰] در این اواخر در قاهره نامه ابی داوود به اهل مکه و غیر آن چاپ شده است که در آن شیوة تألیف خود برای سخن وبر گزیدن احادیث را ذکر کرده است و این قول در آن وارد شده است برادر گرامی دکتر محمد لطفی الصباغ آن رساله را برای بار چهارم ۱۴۱٧ چاپ کرده است و در تحقیق آن زیاده‌های بسیاری وجود دارد.