زندگی و موقعیت علمی او
او ابو عبدالله محمد بن ادریس بن عباس بن شافع است که نسب او به قصی بن کلااب می‌رسد و نسب او با پیامبر صدر عبد مناف به هم می‌رسند او در غزه از توابع شام در سال ۱۵۰ هجری متولد شد و مادرش در دو سالگی او را به مکه آورد و در همانجا پرورش یافت و قرآن کریم را فرا گرفت و حدود ۱۰ سال در میان قبیلۀ هذیل اقامت گزید و در این مدت از آنان لغت و شعر را آموخت تا جایی که نسبت به درک هذیل‌ها از استوارترین مردم گشت و روایت شده که اصمعی شعر آنان را به نزد شافعی.و زیر نظر او تصحیح نمود و امام شافعی فقه را از مسلم بن خالد زنجی مفتی مکه فرا گرفت سپس به مدینه سفر کرد و شاگرد امام مالک شد و همۀ موطا را نزد وی خواند و امام مالک از ذکاوت و نیروی ذاکره و هوشیاری و بزرگواری پیشرفته اندازه‌ای را در امام شافعی مشاهده می‌کرد که او را وادار به احترام گذاشتن و ایجاد پیوند با او کرده بود سپس شافعی در یکی از استان‌های یمن کار اداری را به عهده گرفت که در آنجا از وی توسط بدخواهان جاسوسی شد و سخن چینان سخن خود را بنزد هارون بردند و او به اتهام تشیع و دعوت برای اهل بیت به بغداد احضار شد و این جریان در سال ۱۸۴ هجری بود بعد محمد بن حسن دخالت کرد وبنزد رشید رفت و او را به برائت شافعی راضی کرد و در آنجا به امام محمد بن حسن پیوست و کتب اصحاب او را یاد گرفت تا جایی که گفت از بغداد خارج شدم و حال آنکه از دانش محمد بن حسن بار یک شتر را با خود بیرون کشیدم سپس به مکه بازگشت و پیوسته در بین عراق و حجاز آمد و رفت می‌کرد تا در سال ۱٩٩ در مصر اقامت گزید و در آنجا مذهب جدیدش را تدوین کرد تادر سال ۲۰۴ هجری قمری دار فانی را وداع گفت آن هم بعد از آنکه دنیا را پر از علم و اجتهاد کرده بود و پس از آنکه دانشجویان ممتاز و پیشتاز عراق و مصر را به گرد خود جمع نمود و پس از آنکه دل‌ها را مملو از حب و شکوهمندی و اعتراف به امامت خود نمود.
زیرا او از علم فراوان و گویندگی سرشار وذکاوت شگفت انگیز و ذهن با نفوذ به درون و مغز حقایق و احاطۀ فراگیر به کتاب خدا و سنت رسولش و علوم لغت و آداب آن بر خوردار بود.