غلو و افراط در مهمترین کتابهای شیعیان
غلو و افراطی که در کتابهای شیعیان وجود دارد تنها در چند موردی که به آنها اشاره میکنم محدود نمیشود که انسان بتواند آنها را انکار کند و ادعای عدم صحت آنها به عقیده شیعه را داشته باشد، بلکه ابواب کاملی را شامل میشود که هر باب آن شمار زیادی از این احادیث افراطی را در برمیگیرد، نمونهای از این احادیث را در کتاب (الکافی) کلینی که نزد شیعیان مهمترین کتاب حدیث به شمار میآید، ذکر میکنیم.
این مطلب ادعای شخصی من نیست، خود محققان و علمای شیعه به آن اذعان دارند، مثلاً عبدالحسین شرفالدین موسوی که از بزرگترین علمای شیعه است در کتاب (المراجعات) میگوید: «کتابهای مرجع شیعیان اثنا عشری درباره اصول و فروع از قرون نخستین تا کنون، چهار کتاب (کافی، تهذیب، استبصار، من لایحضره الفقیه) هستند که روایتهای آنها متواتر و دارای سند صحیح است. ولی مهمترین آنها کتاب کافی است که قدیمیترین و بهترین و صحیحترین کتاب شیعیان است. [۱۱۷]
همچنین آیتالله العظمی محمد سعید طباطبائی حکیم در کتاب (فی رحاب العقیده) درباره کافی مینویسد: «کتاب کافی علاوه بر اینکه در شرح اصول و فروع جامع است دو امتیاز دیگر را نیز دارد: یکی آنکه: تنها کتاب کاملی است که در زمان حیات امامان نوشته شده و به دست ما رسیده است، این کتاب در اواخر غیب صغری که زمان حضور امامان به شمار میآید نوشته شده است و این دورهای است که میتوان از طریق نائبان مخصوص امام که در تماس مستقیم با او بودند به آن رجوع کرد.
دوم: مؤلف کتاب در مقدمه آن بیان کرده است که میخواهد تمام اخبار و روایتهای صحیح در مورد امامان معصوم÷در آن جمع کند.
منظور از صحت اخبار کتاب این نیست که به رجال موثق اهل حدیث آن را با روشهای صحیح روایت کردهاند. زیرا این امر در زمان او مرسوم نبوده است. بلکه ظاهر امر نشان میدهد او میخواسته بگوید که آن را از کتابهایی روایت کرده که در زمان حیات ائمه÷مشهور و معروف بودهاند و شیعیان چون آنها را از امامان میدیدند یا میشنیدند به آنها استناد میکردند و یا حتی برخی از این کتابها را پیش امامان میبردند و امامان صحت سند آنها را تصدیق میکردند. همچنین دلیلی که میتوان برای صدق و حسن اختیار احادیث در این کتاب ذکر کرد، تعریف و تمجید علمای بعدی بزرگ شیعه از کتاب و مؤلفش است. او را شخصی مهم و عالم به اخبار و مؤثقترین فرد در ذکر و ثبت احادیث ذکر کردهاند. حتی در میان دانشمندان شیعه با لقب ثقه الإسلام شناخته شده است.
ولی منظور ما این نیست که همه اخبار آن کاملاً صحیح هستند. چون این امر به خاطر فاصله زمانی زیاد و در دسترس نبودن بسیاری از قرائن و شواهد صحت آن و همچنین به سبب احتمال لغزش و بیدقتی انسان، پیش میآید.
بلکه میخواهیم بگوییم که این کتاب میتواند تصویر کلی و از مفاهیم اهل بیت†و خصوصیات برجسته آن را در موضوعاتی که به آن پرداخته است، به ما بدهد. پس واقعیت کلی کتاب صحت و صدق اخبار است.» [۱۱۸]
خلاصه سخن عبدالحسین شرفالدین و آیتالله العظمی محمد سعید حکیم این است که احکام و اخبار موجود در کتاب کافی کاملاً صحیح است و انسان میتواند که اگر اجمالاً به (اصول کافی) نگاهی بیندازیم، ابوابی را میبینم که در آنها مطالبی افراطی و غلوآمیز نوشته شده که با طریقه معتدل و متین اهل بیت سازگار نیست. از جمله:
باب- امامان†ولیامر و خزانهداران علم خدا هستند.
باب- امامان†جانشینان خدا در زمین.
باب- امامان†نور خداوند هستند.
باب- آیاتی که خداوند در قرآن ذکر کرده امامان هستند.
باب- قوانینی که پروردگار و رسول الله جبا ائمه†در دنیا مقرر کردند.
باب- کسانی خداوند آنها را از میان بندگانش برگزید و کتابش را برای آنها به ارث گذاشت امامان†هستند.
باب- امامان†اگر بخواهند از چیزی علم داشته باشند، به آن علم پیدا میکنند.
باب- امامان†به این مسأله علم دارند که چه زمانی میمیرند و آنها با اختیار و اراده خود میمیرند.
باب- ائمه†از گذشته و آینده خبر دارند و هیچ چیزی از آنها پنهان نمیماند.
باب- خداوند به پیامبرش هیچ چیزی را یاد نداد مگر اینکه به او امر کرد که آن را به امام علی÷یاد دهد و اینکه علی÷هرچه را که پیامبر میدانست، او هم از آن خبر داشت.
باب- اگر چیزی از امامان†پنهان گذاشته شود آنها همه خصوصیات آن چیز را به مردم میگویند.
باب- واگذاری و تفویض امور دین به رسول الله جو ائمه†.
باب- قرآن به امامان†هدیه داده شده است.
باب- نعمتی که خداوند در قرآن از آنها سخن گفته است همان امامان†هستند.
باب- پیشگذاردن اعمال به پیشگاه پیامبر جو امامان†[و حسابرسیکردن آنها توسط ائمه]
باب- ائمه†منبع علم و شجره نبوت و انواعی از فرشتگان هستند.
باب- فقط امامان†وارثان علم هستند و آنها از همدیگر ارث میبرند.
باب- امامان†علم پیامبر جو همه پیامبران و اولیای امر قبل از خود را به ارث بردهاند.
باب- ائمه†همه کتابهای نازلشده از جانب پروردگار را نزد خود دارند و همه آنها را به خوبی میفهمند، اگرچه با زبانی دیگر هم نوشته شدهاند.
باب- امامان†بودند که قرآن را کاملاً جمع کردند و آنها به تمام قرآن علم دارند.
باب- در مورد اینکه امامان†در شب جمعه تعدادشان افزایش مییابد.
باب- اگر بر تعداد امامان†افزوده نمیشود آنچه که نزد آنها بود تمام میشود.
باب- امامان†از تمام علومی که به ملائکه و انبیاء و پیامبران÷داده شده اطلاع دارند.
این چیزی غیر از بسیاری کتابهایی از قبیل (بصائرالدرجات) صفار و (بحارالأنوار) مجلسی و ... است که این منهج و اسلوب را دارند.
[۱۱۷] المراجعات – المراجعة ۱۱۰. [۱۱۸] فی رحاب العقیدة، صفحه ۱۹-۲۰.